Blog jest częścią NAWIGATORA do mojej książki Wędrujący świat www.wedrujacyswiat.pl. Jej Czytelnicy mogą tutaj kontynuować frapującą i nigdy niekończącą się debatę na temat światowej społeczności, globalnej gospodarki i ludzkich losów, a także naszego miejsca i własnych perspektyw w tym wędrującym świecie.
Tutaj można przeczytać wszystkie wpisy prof. Grzegorza W. Kołodko.
Zapraszam do dyskusji!
Blog is a part of NAVIGATOR to my book Truth, Errors and Lies. Politics and Economics in a Volatile World www.volatileworld.net. The readers can continue here the fascinating, never-ending debate about the world’s society, global economy and human fate. It inspires one to reflect also on one’s own place in the world on the move and one’s own prospects. In this way the user can exchange ideas with the author and other interested readers.
Here you can download archive of all posts professor G. W. Kołodko.
You are invited to join our debate!
(2650.) OKNA
Co widać w oknach? Co widać z okien? Kto i co kryje się za oknami? Jak różne mogą być okna na świat… Zapraszam na kolejną, już piątą wystawę moich fotografii. Tym razem 34 zdjęcia, wykonane w prawie 30 krajach, prezentuję na wystawie zatytułowanej „Okna”. Wernisaż – z udziałem red. Elżbiety Dzikowskiej, znanej podróżniczki, reporterki i krytyka sztuki, oraz artysty fotografika Tomasza Terleckiego – odbył się w czwartek, 21 stycznia 2016 r. w Akademii Leona Koźmińskiego (gmach A, I piętro). Wystawa trwa do końca sierpnia 2016 r. Osoby i instytucje zainteresowane goszczeniem wystawy u siebie proszone są o kontakt z Panią Anną Miziołek: miziolek@kozminski.edu.pl.
Fotografie prezentowane na czterech poprzednich wystawach można obejrzeć tutaj:
„Świat jaki jest”
https://www.facebook.com/media/set/?set=a.232911350088303.55467.164187983627307&type=3
„Sąsiedzi”
https://www.facebook.com/media/set/?set=a.379040805475356.79587882.164187983627307&type=3
„Módlmy się”
https://www.facebook.com/media/set/?set=a.640518275994273.1073741975.164187983627307&type=3
„Następne pokolenie”
https://www.facebook.com/media/set/?set=a.969735439739220.1073742087.164187983627307&type=3
(2652.) Jak tak sobie przeczytam to i owo na Pana stronie
to odnoszę wrażenie że uważa Pan że jakikolwiek progres jest lepszy niż wstecznictwo,
ale wiadomo oprócz odwiecznej wojny światopoglądowej jaka się toczy i przeróżnych wizji i
budowania realnych budowli albo ,,wierzy babel” to mi tak ten A Einstein i teoria względności chodzi po głowie
jak to ważne jest żeby na konkretnych terytoriach i ,,obszarach”znależli się ludzie którzy temu Einstainowi ,,ukręcą łep………”
żeby nikt nie pytał ,,jasna cholera ile jest wolności w tej wolności” ;)
(2647.) «РОССИЯ – ПОЛЬША: ВОПРЕКИ ВСЕМ ТРУДНОСТЯМ, ИСКАТЬ ПУТИ СБЛИЖЕНИЯ…»
Интервью Гжегожа B. Колодко
ФГУП «РОССИЯ СЕГОДНЯ»
Редакция вещания на Европу
21.XII.2015
Колодко Гжегож B. – польский политик, доктор экономических наук, профессор Академии Леона Козьминского в Варшаве, бывший вице-премьер и министр финансов РП, входит в состав Европейской Академии науки, искусства и литературы, автор многих научных изданий, включая фундаментальную книгу «Куда идёт мир. Политическая экономика будущего»
Kołodko Grzegorz W. – polski polityk, doktor nauk ekonomicznych, profesor Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie, wicepremier i minister finansów RP w latach 1994-1997 oraz w latach 2002-2003, członek Europejskiej Akademii Nauki, Sztuki i Literatury, autor wielu książek, włącznie z ”Dokąd zmierza świat. Ekonomia polityczna przyszłości”
ВЕДУЩИЙ: Вы слушаете радиостанцию «Спутник». Размышления о многих проблемах 2015 года и путях их разрешения, а также – о том, что может всех нас ждать в 2016 году – таковы темы беседы с видным польским политиком и экономистом Гжегожем Колодко, профессором Академии Леона Козьминского в Варшаве, автором многих научных изданий, включая фундаментальный труд «Куда идёт мир. Политическая экономика будущего» (Dokad zmierza swiat. Ekonomia polityczna przyszlosci). Беседу с ним записала по телефону из Варшавы наш корреспондент Ирина Чайко.
ЧАЙКО: Господин профессор, как Вы оцениваете экономические итоги 2015 года для Польши и для сотрудничества между нашими странами?
КОЛОДКО: Для польской экономики этот год был неплохим. Мы видим рост ВВП почти на 3,5 % , у нас нет инфляции, цены остаются стабильными, а в чём-то – даже снижаются. Польша вышла из процедуры чересчур большого дефицита в Евросоюзе, соответствует всем критериям валютной конвергенции Маастрихта. У нас снизился уровень безработицы. Но что интересно? Всё это не повлияло на улучшение настроений в нашем обществе. Итоги социологических опросов говорят: поляки меньше довольны своей жизнью, чем прежде. Что же касается польско-российских отношений, то, к сожалению, они – худшие за всю мою жизнь. Всё идёт от политических разногласий, а это негативно отражается на экономике. Поэтому людям умным, умеющим заглядывать далеко в будущее, необходимо искать пути смягчения напряжения в политике. Нужно, безусловно, чтобы развивались наши взаимные культурные и научные контакты, а также – туристический обмен. И, конечно, надо, чтобы расширялись польско-российские экономические связи, в интересах роста торговли и обеспечения потребностей жителей обеих наших стран. Правда, пока я не вижу подвижек в эту сторону, но время всё же делает своё дело. И я надеюсь, что польско-российское взаимодействие будет нормализовано. А можно взглянуть на эту ситуацию и под другим углом зрения. Ведь углубление экономического сотрудничества между РП и РФ, не только в области торговли, но также – роста капиталовложений, обмена информацией, новыми технологиями, все эти факторы влияют на смягчение политической напряжённости в отношениях между странами! Поэтому экономисты, бизнесмены, инженеры, экономические публицисты могут в этот трудный, но интересный период сделать даже больше, чем в лучшие времена.
ЧАЙКО: Вы часто путешествуете по всему миру, читаете лекции, много раз бывали в России, причём, не только в Москве или Санкт-Петербурге, но также – в отдалённых регионах нашей страны. Чем для Вас, известного учёного, интересны и, может, даже полезны поездки в Россию?
КОЛОДКО: Да, на самом деле я много езжу по миру, мои научные публикации вышли на 26 языках, включая русский. Только в этом году я трижды приезжал в РФ. В марте 2016 года снова буду в Москве, в мае – в Петербурге. Побываю также на Чукотке и на Камчатке. Путешествия – это большое удовольствие, а кроме того, они дают возможность расширять знания о многообразной культуре мира. Уверен, что сравнение – один из важнейших методов экономических исследований. В России я часто задаю людям вопросы: почему события развиваются именно в этом направлении? Какие причины влияют на ход определённых процессов? Каковы системы ценностей, условия принятия тех или иных решений? И ещё я рассказываю, что бы сам сделал в той или иной ситуации? То – есть, идёт непрерывный обмен мнениями. В одной из моих книг я написал: «Кто путешествует, тот делает сравнения, кто делает сравнения – тот знает!» Я стараюсь приезжать в Россию по 3-4 раза в году, встречаю там умных людей, прежде всего – из научного сообщества, но также – из сферы бизнеса и политики. Я не приезжаю в РФ лишь для того, чтобы кого-то поучать, но чтобы самому учиться. Мне интересно участвовать в дискуссиях, бывать на научных конференциях, например, на Московском Экономическом форуме, весьма насыщенном в своих программах. Но я также ценю встречи с моими коллегами, лекции и семинары для студентов и аспирантов. Ведь так я узнаю, сколь велики различия в их системах ценностей, во взглядах и приверженности к разным экономическим школам людей разных поколений? Каковы различия в позициях учёных старшего поколения – и докторантов, аспирантов, студентов? Я вижу, какими бурными и далеко идущими являются перемены не только в сфере реальной российской экономики, но также – в сфере ментальности и культуры.
ВЕДУЩИЙ: На антенне – радио «Спутник» из Москвы. В нашей программе сейчас прозвучит вторая часть беседы с видным польским политиком и экономистом Гжегожем Колодко, профессором Академии Леона Козьминского в Варшаве, автором многих научных изданий, включая фундаментальный труд «Куда идёт мир. Политическая экономика будущего» (Dokad zmierza swiat. Ekonomia polityczna przyszlosci). Профессор Колодко ответил на вопросы корреспондента Ирина Чайко.
ЧАЙКО: Что Вы думаете о значении экономических и политических санкций стран Запада против России? Они принесли ожидаемый эффект?
КОЛОДКО: Я не считаю, что санкции дали желаемый эффект. Если в их основе лежало стремление Запада вызвать в России резкое ухудшение экономической ситуации, чтобы под влиянием внутренних политических факторов радикально изменилась бы линия политики РФ, в частности, в сфере международных отношений, то ведь результат санкций оказался обратным. На основании моих наблюдений и различных бесед я сделал такой вывод: общественная поддержка линии Кремля и президента Путина в России стала даже весомей, чем было до введения санкций. Я вообще отношусь со скепсисом к введению санкций, в частности, экономических, тут можно вспомнить Кубу, которая в течение нескольких десятилетий жила при санкциях США. Тут можно вспомнить Иран, хотя в этом случае всё же в результате переговоров удалось достичь взаимопонимания по вопросу об иранской ядерной программе. Для меня санкции – элемент политической игры, но – не подходящий инструмент для ведения экономической политики. Я считаю, путь к разрешению проблем лежит в сфере переговоров, пусть трудных и сложных, но можно идти к компромиссу. Я отвергаю мнение, будто с кем-то нельзя в принципе договориться! Я надеюсь, что санкции Запада против РФ будут постепенно отменены и что будет найден иной способ решения проблем¸ которых, к сожалению, у нас хватает.
ЧАЙКО: Пан профессор, куда идёт мир? И что нас всех ожидает в ближайшие годы? Недавно, ещё в 2015 году, произошли террористические акты в Париже, над Синаем, а также – в других местах нашей планеты. Может, мы движемся к Апокалипсису? У меня – большие опасения и страх…
КОЛОДКО: Не нужно бояться, мы не идём к Апокалипсису. Но даже сейчас, в те дни, когда мы желаем друг другу всего хорошего в связи с Новым Годом, не стоит питать иллюзий! Нам предстоит трудный и сложный год. Вы, пани редактор, напомнили о террористических актах в Париже и над Синаем, а я предвижу, что будут и другие преступления со стороны террористов, просто пока мы не знаем: когда и где? И когда я гляжу вперёд, то вижу: наш мир не будет спокойным и мирным, как не будет и сбалансированного развития разных стран. Однако, возможно, мы поймём тенденции развития ситуации, что поможет нам исправить то, что в наших силах. Полагаю, международная конференция по климатическим проблемам в Париже – это хороший старт для 2016 года. Надо совместно намечать перспективы важных дел в этой области, искать механизмы ликвидации причин, негативно влияющих на климат Земли. Что же касается обуздания терроризма, то нужно видеть не только следствия, а – причины этого явления, иначе войну с террором и террористами нам не выиграть! Если же говорить о вышедшей из-под контроля волне иммигрантов, которые в массовом порядке проникают в Европу, то и тут надо искать причины данного явления. Думаю, нужен другой подход к решению этой проблемы, причём, не только со стороны самых богатых стран, но и таких, как Польша и РФ. На мой взгляд, нужно делать акцент на исправлении прежней экономики и политики развития, она не оправдала себя. И сейчас перед нами стоят новые вызовы времени, нам придётся искать ответы не просто в течение лет и десятилетий, а в течение нескольких поколений! Думаю, всё больше просвещённых людей, в том числе из международных организаций, а также – всё больше политических лидеров, интеллектуалов хорошо это понимают. Если нам удастся сделать правильные шаги в нужном направлении, то хоть и не в 2016 году, но в последующие годы и десятилетия, возможно, у нас будет меньше причин для опасений и страхов, а вот для оптимизма – гораздо больше (конец голоса).
ВЕДУЩИЙ: Благодарим профессора Гжегожа Колодко из Варшавы за его участие в программе радио «Спутник» в Москве, за глубокие и интересные ответы на вопросы нашего корреспондента Ирины Чайко.
(2645.) THOUSANDS OF PHOTOGRAPHS FROM DOZEN COUNTRIES
Again I’ve showed the photo albums that have already been published on this page (https://www.facebook.com/kolodko/photos_stream?tab=photos_albums), sometimes supplementing them with personal pictures. Various photographs – together with concise information about the population of countries where Islam dominates, sometimes completely – show multiculturalism and should arouse interest, broaden horizons and promote tolerance. We can’t give up to media beguiling narrative about Islam and the Muslim population. It’s a very rich and diverse culture, with an interesting background, the interesting geopolitical and economic contexts. These albums show as many as 29 of the 40 Islamic countries that I visited (including Kosovo and Western Sahara). The photos were taken in different years, starting form from 2005. In 2015, I was in five Muslim countries: first time in Sudan and Western Sahara, and again in Egypt, Morocco and Turkey. Soon I’m going to visit the next one – Bangladesh.
There are also hundreds of photos from countries with other religions – from Bolivia (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.250449748334463.59517.164187983627307&type=3) and six countries of the Eastern Caribbean (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.275309565848481.64188.164187983627307&type=3), Armenia (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.417671391612297.79595314.164187983627307&type=3) and Georgia (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.795984533780979.1073742070.164187983627307&type=3) to Nepal (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.260250597354378.61434.164187983627307&type=3) and Bhutan (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.205521369493968.50497.164187983627307&type=3), Mongolia (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.308065345906236.70394.164187983627307&type=3) and Laos (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.366338746745562.81566.164187983627307&type=3). There is also Cuba (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.412860988760004.79593879.164187983627307&type=3) and North Korea (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.576406142405487.1073741870.164187983627307&type=3), Russia (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.344858272226943.77326.164187983627307&type=3) and Ukraine (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.674372405942193.1073742008.164187983627307&type=3), Botswana (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.791412807571485.1073742067.164187983627307&type=3) and Ethiopia (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.285141538198617.65432.164187983627307&type=3), Colombia (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.416818068364296.79595076.164187983627307&type=3) and Madagascar (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.507133219332780.79612694.164187983627307&type=3), Ecuador (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.383295905049846.79588588.164187983627307&type=3) and Vietnam (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.356215154424588.79561.164187983627307&type=3), the Philippines (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.327998080579629.73721.164187983627307&type=3) and six countries of southern Africa (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.349137881798982.78153.164187983627307&type=3), Myanmar (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.230494596996645.54974.164187983627307&type=3) and Montenegro (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.809310219115077.1073742071.164187983627307&type=3). There is Mt. Athos (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.201207836591988.49319.164187983627307&type=3) and Crimea (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.817867428259356.1073742072.164187983627307&type=3). And even more
It might be worthwhile to share these photos with other Internet users, mightn’t it?
(2646.) Witam Panie profesorze, znakomite zdjęcia – jak to mówią picture paints a thousend words.
Nota bene, kiedyś w książce słynnego polskiego podróżnika pojawiły się zdjęcia z góry Athos przedstawiające apokaliptyczne freski, które można było łatwo zinterpretować jako wybuch bomby atomowej – ale to były jak Pan wie inne czasy i inne myślenie…
Ale chciałem zapytać w kwestii książki Wędrujący Świat, ponieważ sam korzystam z audiobooków, głównie anglojęzycznych niestety, bo tam ukazują się dosyć ciekawe książki w tej formie (również ekonomiczne – by wspomnieć o “Nudge”, “23 things they don’t tell you about capitalism” etc.) nierzadko czytane nawet przez samych autorów – przyjemnie jest ich posłuchać.
Czy myślał Pan żeby uwiecznić swoje przemyślenia i w tej formie? Przydatne dla ludzi którzy nie mają dużo czasu na czytanie albo chcą mieć go więcej. Jak odnoszą się do takich pomysłów polscy wydawcy – czy jest rynek na to?
(2648.) @JT (2646.) Czy rozważałem ewentualność publikacji moich książek w formie audiobooka? Pojawiały się takie pomysły, ale jak dotychczas skończyło się jedynie na kilkugodzinnej rozmowie – w wersji video – którą przeprowadził ze mną redaktor Kamil Dąbrowa, a która jako DVD towarzyszy specjalnemu wydaniu “trylogii” o świecie (http://www.proszynski.pl/Wedrujacy_swiat__Swiat_na_wyciagniecie_mysli__Dokad_zmierza_swiat__Edycja_limitowana-p-32402-.html). A o wersję audio zapytam wydawcę. Może naprawdę warto spróbować?
(2649.) Panie Profesorze
Pan jako również wykładowca czyli współtwórca pokolenia ,,indywidualistów” jak
wyobraża sobie istnienie tego pokolenia pod rządami jednej partii , której myślenie
zdecydowanie dąży do ………zawrócenia kołem wisły?
(2644.) TYSIĄCE ZDJĘĆ Z DZIESIĄTEK KRAJÓW
Ponownie pokazałem foto albumy, które już wcześniej zamieszczone zostały na tej stronie (https://www.facebook.com/kolodko/photos_stream?tab=photos_albums), uzupełniając je niekiedy o zdjęcia osobiste. Rozmaite fotografie – wraz ze zwięzłą informacją o ludności krajów, gdzie islam dominuje, niekiedy całkowicie – pokazują wielokulturowość i mają wzbudzać zainteresowanie, poszerzać horyzonty, krzewić tolerancję. Nie można przecież dawać się terroryzować i omamiać medialnej narracji o islamie i ludności muzułmańskiej. To bardzo bogata i różnorodna kultura, z ciekawym tłem, w interesujących kontekstach geopolitycznych i gospodarczych. Poniższe albumy pokazują aż 29 państw islamskich spośród 40, które zwiedziłem (licząc Kosowo i Saharę Zachodnią). Zdjęcia były robione w różnych lat, począwszy od roku 2005. W roku 2015 byłem w pięciu krajach muzułmańskich: po raz pierwszy w Sudanie i Saharze Zachodniej, ponownie w Egipcie, Maroku i Turcji. Niedługo będę w kolejnym – w Bangladesz.
Są tu także setki fotografii z krajów o innych religiach – od Boliwii (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.250449748334463.59517.164187983627307&type=3) i sześciu krajów wschodnich Karaibów (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.275309565848481.64188.164187983627307&type=3) poprzez Armenię (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.417671391612297.79595314.164187983627307&type=3) i Gruzję (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.795984533780979.1073742070.164187983627307&type=3) po Nepal (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.260250597354378.61434.164187983627307&type=3) i Bhutan (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.205521369493968.50497.164187983627307&type=3) oraz Mongolię (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.308065345906236.70394.164187983627307&type=3) i Laos (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.366338746745562.81566.164187983627307&type=3). Jest Kuba (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.412860988760004.79593879.164187983627307&type=3) i Korea Północna (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.576406142405487.1073741870.164187983627307&type=3), Rosja (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.344858272226943.77326.164187983627307&type=3) i Ukraina (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.674372405942193.1073742008.164187983627307&type=3), Botswana (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.791412807571485.1073742067.164187983627307&type=3) i Etiopia (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.285141538198617.65432.164187983627307&type=3), Kolumbia (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.416818068364296.79595076.164187983627307&type=3) i Madagaskar (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.507133219332780.79612694.164187983627307&type=3), Ekwador (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.383295905049846.79588588.164187983627307&type=3) i Wietnam (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.356215154424588.79561.164187983627307&type=3), Filipiny (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.327998080579629.73721.164187983627307&type=3) i sześć krajów południowej Afryki (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.349137881798982.78153.164187983627307&type=3), Myanmar (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.230494596996645.54974.164187983627307&type=3) i Czarnogóra (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.809310219115077.1073742071.164187983627307&type=3). Jest Mt. Athos (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.201207836591988.49319.164187983627307&type=3) i Krym (https://www.facebook.com/media/set/?set=a.817867428259356.1073742072.164187983627307&type=3). I jeszcze więcej
Może warto podzielić się tymi zdjęciami z innymi internautami?
(2643.) Wywiad periodyku „Mir Pieremien” z okazji 25-lcia transformacji w krajach Europy Środkowo-Wschodniej
“M.P.” 25 lat temu byłe kraje socjalistyczne rozpoczęły radykalną zmianę systemu społecznego. Co Pan wtedy czuł? Co się Panu szczególnie wbiło w pamięć? Czego Pan oczekiwał i które z Pańskich oczekiwań okazały się iluzją? Dlaczego ludzie zareagowali dość obojętnie na zmianę systemu w ich państwach? Czego oczekiwali w tych nowych warunkach?
Ćwierć wieku temu nie byłem zaskoczony tym, że nadszedł czas wielkich przeobrażeń ustrojowych, ale tak szybkiego tempa i tak ogromnej intensywności zmian nie spodziewałem się. Liczyłem na to, że będą to przeobrażenia zmierzające w kierunku sukcesywnego tworzenia społecznej gospodarki rynkowej, która potrafi twórczo pogodzić pozytywną spuściznę socjalizmu z gospodarką rynkową. Tak się jednak nie stało albo, dokładniej, stało się tylko po części w niektórych krajach i w różnych okresach w różnym nasileniem.
Wielkie społeczne poparcie dla ustrojowych zmian brało się z naiwnego przekonania, że odejście od realnego socjalizmu w stronę w istocie kapitalizmu szybko poprawi sytuację materialną ludności. To nie było możliwe; to była iluzja. Ponadto wskutek zmasowanej propagandy, głównie neoliberalnej, ogromne masy ludności były przekonane, że dochody będą nie tylko szybko rosły, ale że będą one dzielone wręcz mniej nierównomiernie niż w socjalizmie. Szybko okazało się, że jedną z cech nowego ustroju jest bardziej nierównomierny podział dochodów.
Co do Rosji i innych republik byłego Związku Radzieckiego, to obawiałem się, że nałożenie się jego rozpadu na hiperinflację może być nie do opanowania w warunkach pokojowych. To wielka sprawa, że w zasadzie to się udało, acz trwające konflikty i napięcia – teraz już międzynarodowe – na styku Rosji z Gruzją, Mołdową, Ukrainą to długi cień tamtych burzliwych lat.
“M.P.” Jakie zasadnicze rezultaty gospodarcze, społeczne i polityczne przyniosła transformacja? Jaką cenę za nie zapłacono? Czy wszyscy byli gotowi za to płacić, a zwłaszcza czy dziś uważają, ze ta cena się opłaciła?
Posocjalistyczna transformacja przyniosła bardzo różne rezultaty, choć w żadnym z ponad 30 byłych państw socjalistycznych tak dobre, jak oczekiwała tego ludność i jak zapowiadali to nie zawsze i nie do końca świadomi wyzwań politycy, skądinąd nieustannie manipulując poprzez skorumpowane media świadomością społeczną. W przypadku Polski, w której jako wicepremier ds. gospodarczych i minister finansów byłem czterokrotnie odpowiedzialny za reformy systemowe i koordynację polityki gospodarczej (w latach 1994-97, kiedy to Polską została przyjęta do OECD, oraz 2002-03, kiedy ustalono w Traktacie Ateńskim warunki przystąpienia do Unii Europejskiej), oceniam to na taki sukces w dwóch trzecich. Dochód narodowy mógł być około 3-krotnie większy niż w 1989 roku, podczas gdy jest niewiele ponad dwa razy większy.
W innych krajach sytuacja jest gorsza, czasami dużo gorsza i tego ćwierć wieku temu się nie spodziewałem. Na pewno nie tego, że po 25 latach transformacji PKB na mieszkańca Rosji będzie taki sam jak w roku rozpadu Związku Radzieckiego, a na Ukrainie osiągnie poziom z roku 1990 dopiero w dekadzie lat 2020.
Nie spodziewałem się na początku transformacji, że aż tak silne będą w niektórych okresach i krajach wpływy doktryny neoliberalnej, która jest szczególnie niekorzystna w przypadku krajów posocjalistycznych. Jeszcze bardziej niż w odniesieniu do gospodarek latynoamerykańskich, gdzie także się skompromitowała.
“M.P.” Transformacja się dokonała. Co dalej? Jakie perspektywy ma Pana kraj w najbliższej przyszłości? Z jakimi głównymi problemami trzeba będzie sobie radzić?
Czy zaiste transformacja się zakończyła? To wciąż dyskusyjne. Na pewno nie w krajach stosunkowo mało zliberalizowanych ekonomicznie i politycznie, jak na przykład w Turkmenistanie czy Azerbejdżanie. Nie w pełni w krajach najbardziej zaawansowanych w tym procesie, jak na przykład w Słowenii, Czechach czy Estonii. W Polsce także w sferze przemian ustrojowych wiele pozostaje do zrobienia. Jeśli przyjąć, że celem transformacji systemowej jest zbudowanie społecznej gospodarki rynkowej, tolerancyjnej demokracji politycznej i otwartego społeczeństwa obywatelskiego, to daleko wciąż do dojrzałych pod tym względem formacji, takich jak na przykład w Austrii, Holandii czy Norwegii.
Co dalej? Znojna walka o wzmacnianie elementów społecznej gospodarki rynkowej. Polsce zagrażają – i w niektórych okresach, kiedy rządziły formacje post-solidarnościowe brały górę – tendencje raz to neoliberalne, kiedy indziej kapitalizm państwowy, a jeszcze przy innej okazji rzecz najgorsza w tych czasach: mieszanka jednego i drugiego.
To właśnie doprowadziło w Polsce wpierw do głębokiej recesji transformacyjnej w latach 1989-91, kiedy to PKB spadł o prawie 20 proc. i powstało 3-milionowe bezrobocie wskutek błędnego i szkodliwego szoku bez terapii, a potem do wyzerowania dynamiki gospodarczej na przełomie stuleci. Gdy kończyłem realizację nieortodoksyjnego programu reform i rozwoju „Strategia dla Polski”, na wiosnę 1997 roku, tempo wzrostu było najwyższe podczas ostatnich 40 lat; PKB na mieszkańca realnie zwiększył się o 7,5 proc. (w latach „Strategii…”, 1994-97, w sumie o 28 proc.).
Nawrót nadwiślańskiego neoliberalizmu, pomieszany z postsolidarnościowym kapitalizmem państwowym, sprowadził to tempo do prawie zera; w IV kwartale 2001 roku PKB zwiększa się o śladowe 0,2 proc. Oto do czego prowadzi nieumiejętne formułowanie celów w polityce zmian ustrojowych i rozwoju społeczno-gospodarczego oraz opieranie polityki ekonomicznej na błędnych teoriach ekonomicznych.
Co dalej w Polsce? Trudny okres poszukiwania dobrego politycznego i ekonomicznego pomysłu na przyszłość, który uratuje nas od niebezpieczeństw w rodzaju prawicowego populizmu i kapitalizmu państwowego, który obecnie stanowi większe zagrożenie niż nadwiślański neoliberalizm. Najlepsza byłaby ucieczka do przodu i oparcie polityki potrójnie zrównoważonego rozwoju (ekonomicznie, społecznie i ekologicznie) na teorii Nowego Pragmatyzmu. Nie ma bowiem możliwości realizacji pomyślnej i korzystnej dla społeczeństwa i kraju polityki wzrostu gospodarczego i rozwoju społecznego – ani w Polsce, ani w Rosji, ani też w żadnym innym kraju – jeśli nie opiera się ona na poprawnej teorii. Nowy Pragmatyzm proponuje podejście interdyscyplinarne i heterodoksyjne do rozwiązywania piętrzących się problemów w sposób harmonizujący gospodarkę, społeczeństwo i środowisko naturalne. W jego ramach ekonomia traktowana jest nie tylko jako dyscyplina opisująca rzeczywistość, lecz także jako narzędzie służące jej zmianie na lepsze.
Zważywszy na charakter obecnej sceny politycznej w Polsce, można mieć poważne obawy, czy zmiany pójdą w tym kierunku. Jeśli nie, narastać będzie frustracja społeczna, nastroje części ludności nadal (bo już tak jest od pewnego czasu) będą przesuwać się w prawo i w stronę nacjonalistycznych fobii. To nie będzie służyć dynamizowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego; to będzie mu szkodziło. Polska tracić będzie czas wskutek nieumiejętnego dyskontowania sprzęgających się współcześnie procesów ustrojowej transformacji, globalizacji, rewolucji naukowo-technicznej i przemian kulturowych. Miast stawać się coraz ważniejszym członkiem międzynarodowej rodziny, może dać się spychać na pozycje peryferyjne.
“M.P.” Jednym z ważnych czynników rozwoju społeczno-gospodarczego jest integracja regionalna. Kiedyś kraje Europy Środkowowschodniej były członkami RWPG a dziś współpracują w ramach Unii Europejskiej. Czy spełniły się ich nadzieje na pozyskanie oczekiwanych korzyści? Jak wygląda w Polsce bilans pozytywnych i negatywnych rezultatów wynikających z przystąpienia do UE?
Koordynowałem polityką przemian ustrojowych i rozwoju gospodarczego w finalnej fazie negocjacji w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Uważam, że w istniejących wówczas okolicznościach uzyskaliśmy w miarę korzystne warunki integracji z UE. Polska na członkostwie w Unii wiele skorzystała; nie tylko pod względem gospodarczym, lecz także kulturowo i politycznie. Co do gospodarki, to można szacować, że przynależność do Unii Europejskiej dała nam w latach 2014-15 kilkanaście punktów procentowych dodatkowego przyrostu PKB; każdy rok członkostwa to dodatkowy wzrost dochodu narodowego o nie mniej niż 1 procent. A to głownie dzięki znaczącemu, jakościowemu postępowi instytucjonalnemu, jaki wdrażanie acquis communautaire, czyli wymogów regulacyjnych UE, przyniosło Polsce, ale także wskutek wykorzystania środków finansowych dopływających z UE do kraju. Istotne znaczenie miały też zwiększone strumienie zagranicznych inwestycji bezpośrednich, które nie trafiłyby do nas na taką skalę, gdyby nie przynależność do UE. W jej wyniku Polska jest postrzegana jako kraj w miarę dojrzały instytucjonalnie, stabilny i przewidywalny. Czy uda się taką opinię utrzymać pod nowymi rządami wyłonionymi w wyborach jesienią 2014 roku, to się dopiero okaże. Może, nie musi…
Czy spełniły się oczekiwania? To zależy czyje. Nie brakowało przecież – i nadal nie brakuje, niestety także wśród rządzących polityków – mrzonek o dogonieniu Niemiec z ich standardem życia w czasie jednej dekady. Nie spełniły się nawet realistyczne oczekiwania, że dochody w Polsce faktycznie mogły rosnąć szybciej, niż miało to miejsce w rzeczywistości. Może warto przy okazji uświadomić sobie, że podczas całego 26-lecia posocjalistycznej transformacji (pamiętając o tym, że w Polsce, w odróżnieniu od wielu innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej oraz Rosji i innych republik poradzieckich, zakorzeniona ona była w rynkowych reformach i fragmentarycznej liberalizacji politycznej przeprowadzonych w końcowych latach realnego socjalizmu) tempo wzrostu PKB na mieszkańca w Polsce oscyluje wokół poziomu wzrostu gospodarki światowej. Od czasu, kiedy po raz ostatni byłem w rządzie i poczęto wdrażać przygotowany wtedy „Program Naprawy Finansów Rzeczypospolitej” , udział Polski w światowej produkcji, mierzony PKB liczonym według parytetu siły nabywczej, spadł z 0,98 do 0,89 proc.
Jeśli ktoś pyta o bilans kosztów i korzyści przynależności Polski do Unii Europejskiej, to pod każdym względem – nie tylko gospodarczym – jest on zdecydowanie pozytywny. Tym bardziej należy zapobiegać schodzeniu Polski na pozycje peryferyjne, co może nam grozić w przypadku kontynuacji nierozważnej polityki, m. in. w odniesieniu do euro, kryzysu greckiego, syndromu ukraińskiego czy wielkiego problemu uchodźców.
“M.P.” Jaki jest dzisiaj Pana stosunek do integracji europejskiej? Czy się zmienił? I jak Pan widzi najbliższą przyszłość Unii?
Unia Europejska to sprawa światowa. Cały świat patrzy na kryzysy targające procesem integracji europejskiej, z którym ściśle związana jest transformacja ustrojowa we wschodniej i środkowej części Europy. Globalizację traktuję jako proces nieodwracalny. W tym kontekście procesy regionalnych integracji – od Mercosur po ASEAN – to właściwa, choć przecież nie idealna, reakcja na niektóre wyzwania globalizacji. Dlatego też sukces – albo niepowodzenie – projektu europejskiego ma tak ogromne znaczenie.
Unia Europejska stoi w obliczu kilku poważnych kryzysów – od wspólnej waluty 19 na razie spośród 28 państw członkowskich, poprzez wciąż nie przezwyciężony dramat grecki po piętrzące się wyzwania związane z napływającą falą uchodźców z Afryki i Azji. Wszystkie te problemy przyczyniają się do narastania sentymentów nacjonalistycznych i ksenofobicznych, niekiedy wręcz rasistowskich. To najpoważniejsze zagrożenie dla dalszego pogłębiania i poszerzania Unii Europejskiej. Z obecnego wieloaspektowego kryzysu może ona wyjść wzmocniona. Może, nie musi. Z czasem może także poszerzyć się o kolejne państwa członkowskie; wpierw (na pewno już nie w tej dekadzie) z regionu Bałkanów, później (wątpliwe, aby już w dekadzie następnej) z obszaru byłego ZSRR. Na razie wszakże Unia Europejska musi pokonać swoje wewnętrzne problemy, w czym nowe, posocjalistyczne kraje nie zawsze pomagają, a niekiedy wręcz przeszkadzają, oraz odnaleźć się w globalnej konkurencji, zwłaszcza ze Stanami Zjednoczonymi i Chinami.
(2642.) KULTURA ISLAMSKA
Na profilu http://www.facebook.com/kolodko ponownie pokazuję foto albumy – w sumie dokładnie tysiąc fotografii – które już wcześniej zamieszczone zostały na stronie (vide zakładki zdjęcia / albumy: https://www.facebook.com/kolodko/photos_stream?tab=photos_albums). Rozmaite zdjęcia – uzupełnione zwięzłą informacją o ludności krajów, gdzie islam dominuje, niekiedy całkowicie – pokazując wielokulturowość, mają wzbudzać zainteresowanie, poszerzać horyzonty, krzewić tolerancję. Nie można przecież dawać się terroryzować i omamiać medialnej narracji o islamie i ludności muzułmańskiej. To bardzo bogata i różnorodna kultura, z ciekawym tłem, w interesujących kontekstach geopolitycznych, kulturowych i gospodarczych. Będą następne albumy; razem z 29 państw islamskich (licząc Kosowo i Saharę Zachodnią), spośród 40, które zwiedziłem. To zdjęcia z różnych lat, począwszy od roku 2005. W tym roku byłem w pięciu krajach muzułmańskich: w Sudanie, Turcji, Egipcie, Maroku i Saharze Zachodniej. Może warto podzielić się tymi zdjęciami z innymi internautami?
(2639.)SEJM BEZ LEWICY BYŁBY JAK MAŃKUT BEZ LEWEJ RĘKI
Jeśli zamierzasz głosować – bo można iść na grzyby – to niech każdy głosuje, jak chce; nic mnie nie zdziwi, nikt mnie nie rozczaruje. Ale warto wiedzieć, że szkoda marnować głos na nadwiślański neoliberalizm w postaci staromodna.pl (tzw. nowoczesna.pl), bo to kosztem PO, czyli na korzyść PiS. Szkoda też marnować głos na startujące osobno Razem (bez szans na wejście do Sejmu w tych wyborach), bo to osłabia lewicę, zabierając głosy Zjednoczonej Lewicy. A Sejm bez silnej lewicy byłby jak mańkut bez lewej ręki.
Jeśli ktoś nie rozumie, skąd nagle wzięły się och! i ach! niektórych skażonych hipokryzją mediów – z wiadomą gazetą i ani news, ani PL na czele – to właśnie stąd, że to osłabia Zjednoczoną Lewicę. Jeśli “pompowanie” Razem, choćby do 4 proc. głosów, spowodowałoby zepchniecie ZL poniżej 8 proc., to nawet uzyskawszy co ósmy głos, nie byłoby lewicy w Sejmie.
Warto pojąć, że wybory parlamentarne to nie kolejny plebiscyt popularności czy też jeszcze jeden sondaż opinii publicznej, ale formowanie konkretnej struktury politycznej.
(2641.) Myślę , że nie należy rozpatrywać tego w kategoriach – ,,zmarnowany głos”- tak chciał suweren
a z tym się nie dyskutuje bo to też należy postrzegać w kategoriach ,,znaku czasu”
Mieliśmy jednowładztwo partii komunistycznej a teraz mamy jednowładzwo partii solidarnościwej
i teraz ,,kurtyna opadnie ”- historia już zatoczyła koło -czyżby to już boczątek zmian ustrojowych”?
Jednak jak słucha się wypowiedzi nowych sił w parlamencjie to wydaje mi się że każdy polityk
powinien zacząć od nauki systemu finansowego bo
jego konsturukcjia na całym świecie jest taka a nie inna – ,,pieniądz to dług a dług to pieniądz” i jak
ktoś tak naprawdę to ogarnie to dopiero będzie wiedział na jakim miejscu w systemie powinno postawić społeczeństwo i człowieka bo to jest kluczowe bo wskazuje pierwszy punkt odniesienia.
(2641.) Panie profesorze Pan ciągle podkreśla swój pragmatyzm
więc ja mam pytanie?
Jak zmienia się rola państwa w róźnych ustrojach?
i czy ona ma prawo się zmienić??????????????/to jest pytanie zadadnicze
Mamy dwie rzeczy na świecie bezwzględnie pewne to jest śmierć i podatki
czyli rolą Państwa nie jest dalej zapewnienie zatrudnienia jak największej liczbie obywateli?
żeby żądać podaku ………..trzeba …………..
(2638.) ROZMOWA DNIA W „RADIOWEJ JEDYNCE”
„Unia Europejska prowadzi kolejne rozmowy na temat uchodźców. Donald Tusk ostrzega, że na wiosnę musimy być przygotowani na nową falę uchodźców. Czy finansowo i gospodarczo będzie to obciążenie dla Europy? Jak poradzi sobie z tym rynek pracy?”
– To nie jest problem, który ma łatwe rozwiązanie i nie można go analizować w ujęciu krótkookresowym. Jest to sprawa strategiczna, ona ma wymiar kulturowy i cywilizacyjny – powiedział Grzegorz Kołodko. W książce “Dokąd zmierza świat” (http://ksiegarnia.proszynski.pl/product,66008) przewidział wielką wędrówkę ludów.
Gość zaznaczył, że w krótkim okresie napływ “przychodźców” z pewnością jest obciążeniem, ale w dłuższej to zabezpieczenie rynku siły roboczej i tym, między innymi, kierowali się Niemcy.
Przypomniał, że w Polsce umiera więcej ludzi niż się rodzi i może zabraknąć rąk do pracy. Dodał, że jeśli nie odwróci się tej tendencji, trzeba będzie dopuścić pracowników z zewnątrz. – Trzeba sprzyjać większym rodzinom 2+2, 2+3, wtedy nie będzie wymogu ekonomicznego importowania siły roboczej – powiedział Grzegorz Kołodko. Podkreślił przy tym, że ludzie nie są towarami – mają swoje wartości, nawyki, kultury, które nie wszystkim się podobają.
Gość Jedynki odniósł się też do ekonomicznych propozycji polityków w kampanii wyborczej. Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy (http://www.polskieradio.pl/7/1691/Artykul/1531651,Imigranci-to-zabezpieczenie-rynku-sily-roboczej).
***
Tytuł audycji: Popołudnie z Jedynką
Prowadzi: Przemysław Szubartowicz
Gość: Grzegorz Kołodko (ekonomista, były wicepremier i minister finansów, wykładowca akademicki)
Data emisji: 15.10.2015
Godzina emisji: 15.30
(2637.) Bardzo się cieszę, że brał Pan czynny udział w konwencji Lewicy Razem. Podziwiam i gratuluję. Ktoś w tym czasie zagrożeń cywilizacyjnych musi być mądry i odważny.
(2635.) SCENA POLITYCZNA
Sejm bez lewicy byłby jak mańkut bez lewej ręki.
(2640.) Fakt jest jednak taki Panie profesorze, ministrze że
polska jak kraj zawsze ale to zawsze bedzie stała porządnymi rolnikami
czyli szlachcicami bo szlachcic na zagrodzie jest równy wojewodzie
i to się nigdy na terytorium RP nie zmieni.
(2633.) Czy to dla Europy nie będzie ostania wędrówka? Od satelickiej służalczości amerykanom, od władzy bankierów od wyzysku, od neoliberalizmu i od braku wizji przyszłości.
(2634.) no pytanie zasadne
bo
liderzy europejscy nie powinni stawiać granicy /początek i koniec -alfa i omega w Europie
bo problem ma charakter ,,światowy” i u jego źródla leży działalność największych mocarstw światowych
więc nie stwierdzenie ,,my jako europa ” ale ,, my jako świat”
(2632.) Jeszcze jedna wędrówka ludów
Tak zatytułowałem IX rozdział książki „Dokąd zmierza świat. Ekonomia polityczna przyszłości” (http://ksiegarnia.proszynski.pl/product,66008), którą rozpoczyna następujące zdania: „Podobnie jak ze zmianą konturów poszczególnych państw na mapie ekonomicznej, na której obszary krajów wyznaczałaby wielkość produkcji, sytuacja ma się ze specyficzną mapą demograficzną (…). Bierze się to z rozmaitych przyczyn kulturowych i gospodarczych, z jednej strony, i ma daleko idące następstwa, także polityczne, z drugiej. Procesy demograficzne i migracje ludności to Siódma Wielka Sprawa Przyszłości.” (s. 243)
Prorocze słowa? Bynajmniej. Ta przyszłość, którą zapowiadam i pokazuję w książce, już nadchodzi z różnych stron. To tylko umiejętność przewidywania zjawisk i procesów społecznych i gospodarczych wynikająca z prawidłowej analizy naukowej. Przecież wiedząc, co i dlaczego dzieje się na tym naszym wędrującym świecie nie sposób było nie przewiedzieć nasilającej się współcześnie migracji, tej masowej współczesnej wędrówki ludów. Więcej o tym nie tylko w tym rozdziale książki.
(2636.) Panie profesorze,
Nie czytałem jeszcze Pana ksiażki ale sądząc z tytułu i dyskusji na blogu musi być bardzo ciekawa.
Rzeczywiście nic nie jest stałe i dane raz na zawsze. Wędrówki ludów trwają nieprzerwanie od tysiącleci o czym świadczy chociażby podobeiństwo między językami. Nawiasem mówiąc ucząc się języka farsi (moja żona jest Iranką) zauważyłem ogromne podobieństwo między polskim i iranskim. Wiele słów jest niemal takich samych. Jest to kolejny dowód na migrację ( w przeszłości) z Azji Środkowej (a właściwie kilka ich fal), które objęły swoim zasięgiem Europę jak i tereny Azji Zachodniej.
Największym problemem jest jednak to, że świat nie jest na te migracje przygotowany. A były one przepowiadane już od dawna. Zmienia się klimat, kurczą się zasoby a to powoduje wojny. Pytanie tylko, jak wielki kryzys spowodują te migracje. I do czego to doprowadzi w Europie. Jak na razie wywołuje to skrajne emocje. Od aktów pomocy do aktów przemocy.
Zastanawiam też jak w tej sytuacji zachowa się nasz kraj. W Anglii -gdzie w tej chwili mieszkam- jet dość spokojnie chociaż jak wiadomo rząd często obarcza emigrantów odpowiedzilnością za brak pracy, kryzys itd. No i wiele wspólnot nie żyje razem ale jednak obok siebie. Niewielu np chce poznać kulturę tej drugiej nacji.
Sam jestem czasowym emigrantem i ożeniłem się z emigrantką. Być może wrócimy i osiedlimy się na stałe w Polsce-jest to bardzo realne. Więc jest to ważne pytanie.
Nowi przybysze zawsze wnoszą coś nowego do rozwoju narodów i jego kultury. Są wg mnie siłą napędową przemian. Tym bardziej jeżeli przybywają do kraju docelowego drogą pokojową.
Pytaniem jednak pozostaje co zrobi Europa żeby jakoś tych przybyszów zaaklimatyzować ? Czy czekają nas lata niepokojów czy też przejdzie to dość gładko? Bo to że oni przyjdą nie ulega wg mnie żadnej dyskusji.
Pozdrawiam
(2627.) @ Paweł Fröhlich. Dziękuję za pytania i odpowiadam:
Wieku emerytalnego nie należy obniżać. Decyzja o jego stopniowym wydłużania do 67 lat jest słuszna, bo wynika z nakładania się dwu procesów. Z jednej strony starzeje się społeczeństwo, bo ludzie żyją dłużej i przy zachowaniu dotychczasowego wieku przechodzenia na emerytury coraz więcej będzie emerytów, z drugiej zaś strony relatywnie ubywa ludzi w wieku produkcyjnym, którzy płacą składki do systemu zaopatrzenia emerytalnego. Oczywiście, zarazem w systemie powinna być zapewniona możliwość wcześniejszego przechodzenia na emeryturą dla zainteresowanych takim rozwiązaniem osób, ale przy stosownie niższych świadczeniach.
Kwotę wolną od podatku można podnieść i byłoby to nawet uzasadnione z ekonomicznego, a nie tylko społecznego punktu widzenia, o ile ubytek dochodów budżetowych z tego tytułu (w sumie dla budżetu centralnego i budżetów samorządowych około 20-22 miliardy złote rocznie) byłby skompensowany obniżeniem na podobną skalę innych wydatków (przede wszystkim na zbrojenia i przerosty biurokratyczne) lub zwiększeniem wpływów podatkowych (przede wszystkim przez zintegrowanie dochodów kapitałowych z dochodami z pracy i ich opodatkowanie według progresywnych stawek). Z ubytku nominalnego 20-22 miliardy złotych zaledwie około 4-5 miliardów może wrócić do publicznej kasy wskutek zwiększonych wpływów z VAT-u oraz ożywienia koniunktury, do czego może dojść, jeśli zdecydowana większość dodatkowego popytu skierowana zostałaby na produkty krajowe, a tak właśnie by się w tym przypadku stało. Bez stosownych równoważących posunięć postulat podwyższenia kwoty wolnej od podatku od dochodów osobistych do 8 tys. złotych jest nieracjonalny.
Propozycja zasiłku na każde dziecko w wysokości 500 złotych miesięcznie jest ewidentnie populistyczna. Gdyby były środki na takie posunięcie (a przecież ich nie ma, bo budżet jest wciąż w deficycie), to należałoby je przeznaczyć na rozwój szerokiej sieci dofinansowywanych przez państwo i efektywnie prowadzonych w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego żłobków i przedszkoli. To stworzyłoby kobietom równoczesne wywiązywanie się ze swoich macierzyńskich i wychowawczych obowiązków oraz kontynuowanie pracy zawodowej. Jednym z podstawowych powodów niskiej dzietności kobiet jest obawa przed utratą miejsca pracy, a w szczególności powrotu do pracy po urodzeniu kolejnego dziecka. Dawanie im po 500 złotych bynajmniej tego problemu nie rozwiązuje; nie należy tego robić.
(2628.) Panie Profesorze
czy Pan nie uważa że, w takim zwykłym referendum nie powinny zostawać roztrzygane sprawy rangi konstytucyjnej
bo naprzykład pytanie rzędu
czy jesteś za prywatyzacją lasów państwowych
nie stoi w tym samym rzędzie co
czy jesteś za zlikwidowaniem emerytyry
przecież do takiego lasu każdy ma prawo wejść czyli dotyczy to absolutnie każdego
tak samo jak emerytura
czy podpis kilku milionów obywateli czyni ogół -nie ?
(2629.) a ja mam do Pana Pytanie?
Po tak dużym doświadczeniu zawodowym jakie Pan posiada umiał by Pan wskazać jaki powinien być optymalny zakres aktywności Państwa między jednostką?
To jest pytanie trudne ale jak widział Pan jak przez tyle lat wyglądała redystrybucja dochodów budżetowych to powinien Pan wkazać w jakich obszarach ta aktywność powinna być bezwzględna.
(2631.) ,,Wieku emerytalnego nie należy obniżać. Decyzja o jego stopniowym wydłużania do 67 lat jest słuszna, bo wynika z nakładania się dwu procesów. Z jednej strony starzeje się społeczeństwo, bo ludzie żyją dłużej i przy zachowaniu dotychczasowego wieku przechodzenia na emerytury coraz więcej będzie emerytów,,
Pana wypowiedź na górze
Truth, Errors and Lies……
Czy Pan to pisze z kosekwencji myślenia czy kosekwencji liczenia
no z kosekwencji tych zdań na górze wynika że
za kilka lat ubedzie ludzi w wieku produkcyjnym
emerytury beda zalezały od ilości pieniędzy wpłaconych do zus a nie od ilości wypłaconych składek
ludzie w wieku produkcyjnym się nie rozmożą więc do jakiego stopnia bedzie podnosić się im składkę żeby utrzymać starzejące społeczeństwo bo udział młodych do starych bedzie niebezpiecznie wyskoi
i tak jedynym wyjściem bedzie zmiejszyć emeryturę
konstytucjia gwarantuje wyplatę merytury wszystkim ale nie gwarantuje jej wysokości czyli to jest jedyny punkt odniesienia reszta to mi się wydaje to tylko dywagacjie specjalistów
czyli jednak można cofnąć ustawę czy nie?
(2626.) Szanowny Panie Kołodko, szanowny Panie profesorze,
jest Pan jednym z najlepszych i najbardziej efektywnych ekonomistów świata: dał Pan Polsce podczas swojego urzędowania wzrost gospodarczy rzędu 7 % rocznie. Ma Pan mnóstwo publikacji- artykułów, książek etc. Słowem- do Pana należy się zwracać z kwestiami makroekonomicznymi.
Mam więc do Pana pytanie: jak ocenia Pan realistycznie możliwość wprowadzenia w życie obietnic przedwyborczych Prezydenta Dudy? Chodzi o dochód wolny od podatku w wysokości 8 tysięcy złotych (już dziś w Internecie można znaleźć wypowiedź Ministerstwa Finansów, że nas na to nie stać), obniżenie wieku emerytalnego i inne zapowiedzi.
Co Pan o tym sądzi, Panie profesorze?
Z poważaniem,
Paweł Fröhlich
(2625.) COLUMBIA UNIVERSITY LECTURE ON THE WORLD FUTURE WITH NOBEL LAUREATES AS DISCUSSANTS
This is my lecture on “Whither the World: the Political Economy of the Future”, delivered on the occasion of my new book presentation at the Columbia University in New York. Two Nobel Laureates, professors Edmund S. Phelps and Joseph E. Stiglitz, act as discussants.
The book, in two volumes, is available here, also as the e-book: vol. I http://www.palgrave.com/page/detail/whither-the-world-the-political-economy-of-the-future-grzegorz-w-kolodko/?isb=9781137465733 & vol. II http://www.palgrave.com/page/detail/whither-the-world-the-political-economy-of-the-future-grzegorz-w-kolodko/?K=9781137465764.
(2623.) MY BOOKS IN ENGLISH – FOR YOU
Here https://www.facebook.com/media/set/?set=a.932673276778770.1073742086.164187983627307&type=3 are a dozen of my books published in English, mainly in the US and the UK, dealing with globalization and transformation, economic growth and social development, stabilization and anti-inflationary policies, structural reforms and institutional building, on Poland and the world. These are essentially works in the field of economics, but written in an accessible and understandable way for every educated reader interested in the problems of socio-economic and political of nowadays and in the future. Feel free to read.
As for my books in various other languages, please do not hesitate to visit http://www.tiger.edu.pl/english/kolodko/ksiazki.htm. You can find there also the list of my publications in English http://www.tiger.edu.pl/english/kolodko/publikacje.htm and the list all my publications http://www.tiger.edu.pl/kolodko/GWK-Publikacje.pdf.
(2621.) “THIS BOOK IS BOUND TO BECOME A CLASSIS, LIKE KOLODKO’S PRACTICAL WORK BEFORE IT.”
Opinions and assessments of the book on “From Shock to therapy. The Political Economy of Postsocialist Transformation” by Grzegorz W. Kolodko, Oxford University Press, New York and Oxford, UK, 2000, pp. xii + 458 (http://www.amazon.com/Shock-Therapy-Postsocialist-Transformation-Development/dp/0198297432/ref=sr_1_4?ie=UTF8&qid=1438015803&sr=8-4&keywords=kolodko). The book has been published also in Polish, Chinese, Russian, Ukrainian, and Japanese:
„Od szoku do terapii. Ekonomia i polityka transformacji”, Poltext, Warszawa 1999, pp. 400
“Cong Xiu Ke Dao Liao Fa: Hou She Hui Zhu Yi De Zheng Zhi Jin Gji”, Shang Hai Yuan Dong Chu Ban She (Shanghai Far East Press), Szanghai – Beijing 2000, pp. 584
„Ot szoka k terapii. Politiczeskaya ekonomiya postsocialisteczeskih prieobrazowaniy” ZAO Zurnal Expert, Moscow 2000, pp. 392
„Vid szoku do terapii. Ekonomika i polityka transformaciyi”, Nezalezhnyj Kulturologichnyy Zhurnal ‘I’, Lviv 2004, pp. 564
„’Shock’ kara ‘Shin no Ryouhou’ he – Post-Shakaishugi Shokoku no Taisei Ikou kara EU Kamei he”, San-Kei-Sha, Nagoya 2005, pp. 374
Grzegorz Kolodko is a great scholar and a great public official. In this book, he combines path-breaking ideas with practical realities. This is essential reading for anyone interested in the world economy.
Jeffery E. Garten, School of Management, Yale University
This book is a Tour de Force on the neglect but utmost importance of institutional buildup as part of the requirement of the transition process. It is written by a long-term advocate of gradual reform that emphasizes institutional building, alongside with taking care of the “fundamentals” as included under the so called “old Washington consensus,” that, as a finance minister and deputy prime minister of Poland during the mid-1990s. He had a chance also to implement his ideas as actual policies, and with a large measure of success. The book carefully discusses strategies and policies regarding market-oriented institutions, reforming the government and the financial sector, the informal sector, and the creation of a political-economic growth lobby.
Gur Ofer, Hebrew University, Jerusalem
In “From Shock to Therapy”, Grzegorz W. Kolodko has given us his highly original and personal interpretation of the decade of transition. His background, as a first-rate economist, and his policy experience, as a former Minister of Finance and Deputy Prime Minister during a particularly sensitive period, has given him a unique background for interpreting what happened and for drawing conclusions and lessons. Not all readers will agree with his interpretation of what happened and with his conclusions but all will benefit from this very valuable and informative book. From Shock to Therapy should become essential reading for all those genuinely interested in the experiences of economies in transition.
Vito Tanzi, International Monetary Fund
In his book “From Shock to Therapy”, Professor Kolodko is vividly showing the depth of the transition process. Transition is much more than simple economics textbook recipes (liberalize, privatize, deregulate, etc.), but is a long-lasting, multifaceted, and broad social change in every aspect of this endeavor. Fourteen chapters of combining “hands on” experience in policymaking (as a minister of finance) and academic analysis will give a much better understanding on this complex change to every reader.
Marko Skreb, University of Zagreb and Governor of the Croatian National Bank
I believe that the experiences of the transition economies in the 1990s are deeply relevant to developing countries as they make difficult choices of development strategy and institutional transformation in an increasingly global yet volatile world. Kolodko’s work highlights the central importance of the institutional structures needed for market liberalization to succeed. His analysis and his experience will prove valuable to those interested in designing and implementing strategies for poverty reduction and growth in developing countries.
Ravi Kanbur, Cornell University & the World Bank
This is the first comprehensive, single authored book on the economics of “post socialism” that is written by somebody who has been deeply and actively involved in the transformation process. The courage and the vision of the author should be praised, especially as they are based upon a rich and successful experience and a wide expertise. Many people writing on the transition process from the centrally planned system to a market economy offer advice and recommendations that are not really credible. In the present case, the author actually solved many difficulties and developed a “Strategy for Poland” that allows him to come forward with policy proposals and long term forecasts.
Marie Lavigne, ISMEA, Institut de Sciences Economiques et Mathématiques Appliquées, Paris
This book is written by a good researcher and good economic policymaker – a fortunate and rare combination in general and in post-communist countries in particular. The author presents the most powerful critique of and the most convincing alternative to the “conventional wisdom” policies based on the Washington consensus. His analysis is always provocative and controversial, his presentation is anything but boring.
This is a must reading for everyone who studies transition. Even those who do not share the views of the author will not be able to ignore the book on one simple reason, if not anything else: neither before, nor after the period that Grzegorz W. Kolodko was in charge of economic policy (1994-97) had the Polish economic performance been so strong.
Vladimir Popov, Russian Academy of Sciences and Carleton University, Ottawa
Kolodko not only writes about the Polish case, but also tackles the general issues of economic transformation with the reference to much broader background. And the Polish case itself shares the common features of institutional transition from the planning economy. As a Chinese economist, I am so grateful having Kolodko’s book that provides us with such insightful analyses of the ongoing process. We will benefit from it a lot because in many aspects, China’s reform is still trying to catch up.
Fan Gang, National Economic Research and China Reform Foundation, Beijing
Fundamental research by Professor G. Kolodko is a powerful intellectual challenge to the advocates of “simple decisions” to the problems of post-socialist transformation. Convincing character of theoretical reasoning is further strengthened by the author’s practical experience of elaborating and implementing Polish economic policy in 1994-97, which brought him fully merited worldwide recognition.
Alexander Nekipielov, Russian Academy of Sciences
Grzegorz Kolodko explains the only economic success story in the post-communist world northwest of China – Poland – which moved from depression to growth under his stewardship. He furthermore shows the theoretical inconsistencies and practical failures across countries of the conventional approach to transitions, the so-called Washington consensus. He offers broadly useful policy proposals based on the true economic reasoning: improvements of people’s well-being, not reforms for the sake of social engineering, should measure success and guide policymakers. This book is bound to become a classic, like Kolodko’s practical work before it.
Michael S. Bernstam, Hoover Institution, Stanford University
This is a rare – and most refreshing — book in its balanced account of both economic and social aspects of transition. Kolodko has never overlooked the latter as the theorists. And has given great attention to social concerns as a reformer — he tried to take Poland’s economy from an unnecessary shock to a viable therapy. And it is largely to his credit that the economy did it.
Kazimierz Z. Poznanski, University of Washington, Seattle
Grzegorz W. Kolodko, the architect of the successful Polish strategy for recovery and growth, maps out these diverse and complex routes guiding the reader through the maze of a decade of unexpected, unimaginable, spectacular developments. The astounding success of the Polish economy – unquestionably the frontrunner among all transition economies, in terms of recovery and sustained growth, stability, resilience – is due not only to the Polish people’s sacrifices of the early nineties—probably higher than need be in the circumstances—but also to the imagination, wisdom, and determination of Grzegorz W. Kolodko and his innovative “Strategy for Poland” programme which was implemented in 1994-97.
Anything that the former Minister of Finance and First Vice-Premier in charge of the economy may have to say on the transition is worth reading because of the part he personally played in it, but this book will meet and exceed any reader’s expectations.
Domenico Mario Nuti, London Business School and Universita di Roma ‘La Sapienza’
His hard work, his rich experience in managing the economy during a period of great change, and his openness to new ideas for the economy have resulted in a profound understanding of the transformations occurring throughout the entire post-communist world. A bit of luck placed Kolodko in the fortress of mainstream orthodoxy at the very moment when its supporting theses were being revised. Thus he could not only observe, but even contribute to what has become known as the post-Washington consensus. Kolodko’s criticism of the shock programs of the IMF and the World Bank is excellent.
Tadeusz Kowalik, Polish Academy of Sciences
“From Shock to Therapy” is one of the most important books written on the economic ‘transition’ away from communism. Grzegorz W. Kolodko’s rare combination of experience as Poland’s Minister of Finance and First Deputy Prime Minister, as a Western-trained economist, and as a visiting scholar with the Bretton Woods institutions uniquely qualifies him to debunk pervasive mythology about the economic orthodoxies and ‘reforms’ offered up by the West to the post-communist countries. “From Shock to Therapy” should be required reading for everyone curious about the true story of economic transition in the former communist countries.
Janine Wedel, George Washington University, Washington, D.C.
(2620.) Lepszy postęp niż wstecznictwo
Janusz Jankowiak usiłuje ze mną polemizować („Czy progresiści potrafią to zrozumieć”, „Rzeczpospolita”, 21.07.2015). Zdarza się to nie pierwszy raz i znowu z braku rzeczowych argumentów pozostaje mu demagogia i agresja, nie starcza natomiast racjonalności i pragmatyzmu. Pisze on, wpierw przekręcając moje myśli, że „Grecja narobiła długów. Trzeba je Grekom darować.”, a zaraz potem ironizując, iż „Nie można robić z Grecji protektoratu. To dumny naród. Z demokratycznie wybranym rządem. Suwerenny w swoich decyzjach. Dlatego trzeba powściągliwości w narzucaniu im reform. Kontrola wykorzystania środków pomocowych musi być dyskretna. A darowanie długów jest niezbędne. Nam Polakom też przecież darowali. Żeby nas nie zadławić. Niemcy z Grecją przesadzili. Francuzi i Włosi lepiej rozumieją, na czym polega interes zintegrowanej Europy. I tak dalej… Powiem szczerze: nie mogę już tego słuchać.”
Niespłacalny dług
Chciałoby się rzec: to nie słuchaj! Jeśli ktoś wyzuty jest z umiejętności uczenia się, między innymi poprzez krytyczne przyglądanie się cudzemu tokowi myślenia, to nic dziwnego, że nie może pojąć, w czym rzezc. To, co piszę, kierowane jest do ludzi myślących i pragnących jak najwięcej zrozumieć z tego, co i dlaczego się dzieje, a nie do dogmatyków czy niewolników konserwatywnych doktryn. A także do tych, którzy nie mają ideologicznych uprzedzeń i nie przekręcają myśli autora, z którym chcieliby polemizować. Przecież nigdzie nie napisałem w odniesieniu do Grecji, że „darowanie długów jest niezbędne”, a tylko tyle (i aż tyle), że skoro dług jest niespłacalny, to z definicji nie może być spłacony i spłacony nie będzie.
Pisałem o tym na tej stronie, a także w artykułach opublikowanych na łamach „Rzeczpospolitej”: „Syrizy sposób na kryzys”, 9 czerwca br. http://tiger.edu.pl/kolodko/artykuly/rzeczpospolita-09-06-2015.pdf (oryginalny tytuł „Nie igrać z ogniem, ale i pod dywan nie zamiatać”), „Afrykanizacja Grecji”, 3 lipca http://tiger.edu.pl/aktualnosci/2015/rz-3-lip-2015.pdf, „Koń troj(k)ański”, 15 lipca http://tiger.edu.pl/aktualnosci/2015/rz-3-lip-2015.pdf). Wszystkie te teksty, co ważne, opublikowane zostały również po angielsku na portalu „Roubini Global Economics” (http://www.economonitor.com/blog/author/gkolodko/). Powtórzę zatem jedynie, że lepiej przeprowadzić nieunikniony proces umorzenia części zobowiązań w sposób przemyślany, zorganizowany i mniej kosztowny, a nie bałaganiarski, chaotyczny i bardziej kosztowny. Chodzi o zredukowanie części, a więc nie że „darowanie długów”. Zgadza się z tym już nawet Międzynarodowy Fundusz Walutowy, ale nie chcą tego przyjąć do wiadomości rozmaici „znani ekonomiści”. Jedni dlatego, że nie rozumieją, inni z tej przyczyny, iż się to im nie opłaca…
Postępowy to brzmi dumnie
Przy tym wszystkim Jankowiak usiłuje zaklasyfikować mnie jako progresistę. Niby słusznie, bo przecież w odróżnieniu od niego i jego konserwatywnych kolegów po fachu opowiadam się za postępem – ekonomicznym, społecznym i kulturowym – a nie za wstecznictwem. Zależy mi na potrójnie zrównoważonym rozwoju opierającym się na teorii Nowego Pragmatyzmu, a nie na błędnych założeniach starego libertarianizmu i nadwiślańskiego neoliberalizmu, tak bliskich Jankowiakowi. Niczym innym przeto jak demagogią są jego stwierdzenia, że „Dla progresistów nadrzędne są elastyczność i solidarność. Elastyczność w podejściu do reguł. Solidarność przy braniu na barki przez podatnika cudzych zobowiązań.”
Ma rację odnośnie do tego pierwszego; współcześnie, jak chyba nigdy dotychczas, zarówno w strategii politycznej, jak i w polityce gospodarczej konieczne są elastyczność i solidarność, a nie sztywność i pazerność. Natomiast irracjonalną imputacją jest to drugie, że jakoby chodzi o naciąganie reguł czy też przerzucanie kosztów na innych. W tym akurat specjalizuje się neoliberalizm i stąd przede wszystkim wziął się współczesny kryzys światowej gospodarki, koszty bowiem należy pokrywać, a do reguł się stosować. Piszę o tym lat w nurcie debat toczących się na polu ekonomii instytucjonalnej. Natomiast konkretny fakt, że teraz trzeba stosownie rozłożyć koszty redukcji greckiego zadłużanie i że konsekwentnie część z nich obciąży podatników państw wierzycielskich, jest po prostu koniecznością ekonomiczną, a nie politycznym widzimisię. Jeśli chce się unikać w przyszłości podobnego brania „na barki przez podatnika cudzych zobowiązań”, to należy zawczasu unikać irracjonalnej polityki „oszczędności”, przeciwko której Jankowiak et consortes bynajmniej nie protestowali, a która w istocie okazała się polityką nakręcania niebywałej w czasach pokojowych recesji i pauperyzacji znaczących odłamów społeczeństwa greckiego.
Tak więc „progresiści” potrafią to i wiele więcej zrozumieć, ale nie tylko to odróżnia ich od konserwatystów. Przede wszystkim różni tych pierwszych od tych drugich zdolność do kompleksowej analizy i myślenia w kategoriach zarówno postępu społecznego, jak i pragmatyzmu ekonomicznego. Jest od kogo się uczyć. Oczywiście, dotyczy to tylko tych, którzy chcą i potrafią jeszcze czegoś się nauczyć, ale niestety nie każdemu jest to dane…
(2619.) THE GREEK SAGA (cont.)
It seems that there is a little bit more of pragmatic looking forward, after all this hectic tag of war in recent months. “German Chancellor Angela Merkel says she is prepared to consider further debt concessions to Greece once its latest economic reforms are worked out. In a television interview, she said she was open to discussing reduced interest rates and extended maturity dates. But she said this would happen only after details of the latest bailout had been negotiated, and reiterated that there would be no debt write-off… Mrs Merkel said again on Sunday that “a classic haircut of 30, 40% of debt cannot happen in a currency union.”” (“Greek debt crisis: Germany ‘may consider’ debt relief” http://www.bbc.com/news/world-europe-33587330) It’s good that after all this wrong policies imposed on Greece Angela Merkel at last understands that there must be “debt concessions”, yet she still does not understand that there must be also a kind of “debt write-off”. Of course, she is right that “this would happen only after details of the latest bailout had been negotiated”.
(2618.) THE GREEK TRAGEDY (cont.)
Varoufakis is right, unless half of the Greek debt is written off, as I’ve been suggesting already for a couple of years: “Former Greek Finance Minister Yanis Varoufakis has told the BBC that economic reforms imposed on his country by creditors are “going to fail”, ahead of talks on a huge bailout. Mr Varoufakis said Greece was subject to a programme that will “go down in history as the greatest disaster of macroeconomic management ever”.” (“Greece debt crisis: Reforms ‘going to fail’ – Varoufakis:http://www.bbc.com/news/world-europe-33578778)
(2616.) ON GREEK DRAMA, AGAIN…
‘Today’s Best’ on ‘Roubini Global Economics” is my paper on “Troj(ik)an war” (http://www.economonitor.com/blog/2015/07/trojikan-war/).
(2615.) NIESZCZĘŚCIA CHODZĄ PARAMI, czyli greckiej sagi c.d.
Osiem lat temu, gdy pisałem „Wędrujący świat” (http://ksiegarnia.proszynski.pl/product,40999), pojawiło się tam i takie zdanie, jakby wizjonerskie: „Jeśli na taką niestabilność [nierównowagę ekonomiczną i rozchwianie polityczne] nałoży się jakiś nieoczekiwany negatywny czynnik – jak katastrofalna fala pożarów w Grecji latem 2007 roku – sytuacja staje się niebezpieczna.” (s. 192). Latem 2015 roku nierównowag gospodarcza i rozchwianie polityczne są na granicy katastrofy, a lasy znów płoną… („Greece forest fires threaten homes in Athens and in south” http://www.bbc.com/news/world-europe-33564237)
(2614.) Troj(ik)an war
In economics you need imagination that goes beyond conventional patterns of thought which are incompatible with the fast, sometimes quite dramatically, changing reality. In politics, which is defined as the ability to leverage opportunities that come our way, imagination is even more needed. What if someone plants some kind of a Trojan horse on us… Not only don’t we know what the weather, prices, exchange rates, supply, demand will be like but, most of all, there’s no knowing what “they” will do. They – meaning the coalition and the opposition, friends and foes, our country and world at large, the poor and the rich, and, of course, the notorious markets. Curiously enough, sometimes politicians themselves don’t know what their next move will be, as politics is more like no-holds-barred wrestling than chess. There is no way to plan everything, but we can try to foresee, though it’s not easy. At times, however, as it is the case of the Greek saga (indeed, it is a saga and not a drama anymore), this is extremely difficult.
What a beautiful catastrophe!
Successive scenes of the Greek syndrome parade before our eyes like pages of an economic and political thriller. No writer could invent what is going on these days. Neither Homer, nor Sophocles, well, maybe only Nikos Kazantzakis, the author of the immortal “Zorba the Greek”. Interestingly enough, Zorba’s first name was the same as that of Prime Minister of Greece, Alexis, and his adventure ends up in a big fat catastrophe. When all they have built goes tumbling down, he asks his friend, laughing, if he’s ever seen such a beautiful catastrophe?! He hasn’t because there has never been one like that … There is also an episode in that story where an old Greek woman dies and her female neighbours steal her pillows and sheets while she’s still on her deathbed. A bit like rich creditors, who wanted Greece, pushed to the brink of death, to surrender to them its family silver in the form of attractive assets worth no less than EUR 50 bn. Prime Minister Tsipras did not agree to this dictate of so-called troika, Greece’s three western creditors: the European Union, the International Monetary Fund and the European Central Bank. Assets in more or less that amount are to be ring-fenced and, though subject to foreign control, three fourths of them are to be used in Greece: half to recapitalise the devastated Greek banks, and one fourth for investments. The last fourth would go to repay part of foreign liabilities.
The author of our thriller would have to be very imaginative to predict that at the next turning point of the negotiations/confrontation with troika (there have been more of those moments and there is more than one ahead of us), left-wing government prime minister will announce a national referendum. Its outcome was easy to foresee, even though Greeks were blackmailed that if they voted for “no”, they would have to leave the eurozone or maybe even the EU. They did vote for “no” and, for the time being, they are not leaving. The referendum question was worded in an extremely cunning way as there were many ways to interpret the negative response: I am against, nay, for. However, Greeks are not the only ones against (sacrifices) and for (euro).
In this tragic comedy, also an overwhelming majority of Germans are in favour of Greece staying in eurozone, but only half of them in favour of granting “financial assistance” to it, although the former is impossible without the latter. Even German minister of finance is contradicting himself. This way he is pretending that Germany wants Greece to stay in eurozone, while promoting its “temporary” exit from the single currency area, which he discussed at the Brussels summit. Now Wolfgang Schaeuble says that “debt forgiveness is ‘not possible’ while a country is still inside the euro [zone]”. But he also says that it’s not clear how Greek finance can be rebuilt without reducing the debt somehow. Hence, either he doesn’t know what he’s saying, which should be ruled out, or he’s saying that Greece needs to exit from eurozone, meaning that he is dissociating himself from what he himself signed together with his chancellor.
Brussels disagreement
After the referendum, which was meant to strengthen prime minister Tsipras’s bargaining position in his efforts to reject the austerity package pushed on Greece, he presented to the troika their own package as his proposal, albeit slightly softened. This way he got his compatriots angry while getting his partners cornered: you must accept what you basically suggested yourselves. And so it happened, after stormy all-night debates. However, the troika, at the bidding of Germany and the Netherlands and some small states with conservative governments – Slovakia, Estonia, Finland, Latvia, Lithuania, Malta and Luxembourg – demanded that to lend credence to this offer, top level political guarantees are necessary. This was about immediate (which is very difficult, considering the legislative complexities) adoption of laws amending regulations on the fiscal system and tax rates (especially raising VAT and CIT), job market deregulation, greater pension system discipline and extended retirement age, as suggested in the Brussels package.
Prime minister Tsipras said the day after the Brussels summit – another one touted as a “breakthrough” – that he did not believe in the laboured deal but he had accepted it. He referred to proposals contained there as “irrational”, but he was willing to implement them to avoid the collapse of banks and disaster for Greece. But how do you implement an irrational agreement?
Another paradox is that any implementation of those changes (and, mind you, apart from the parliament, there is also the constitutional tribunal that has already questioned some decisions to trim certain social transfers and benefits awarded in the past) requires support from part of the opposition for the Syriza government as many of its deputies are also “for” and surely “against”. Zorba is scratching his head …
This is not, however, the greatest issue in this unsolved puzzle as the Brussels agreement concluded on Monday morning is one big disagreement; it is simply unfeasible. Not only behind closed doors, but mostly to the media, that is to the world at large, German chancellor Angela Merkel and her minister of finance Wolfgang Schäuble strongly emphasized that there is no way the Greek debt will be reduced, even if Greeks tighten their belts even further to have funds to pay it. Meanwhile, this debt must be reduced as it is unpayable. And if something is unpayable, then, by definition, it cannot be paid, can it?
I have been suggesting for years to reduce the Greek debt in return for a suitable adjustment policy to put this country on a path of sustainable growth. Interestingly enough, my opinion on that subject was published by newspapers such as “The Economist” and “Financial Times”. Not only because I am right but also because, as Poland’s deputy prime minister and minister of finance, in September 1994 I signed a conditional debt reduction deal for half of Polish debt to western banks. And everybody benefited from it, much better than from insisting that we tighten our belts and pay the total. Now it’s the same story.
Not troika anymore but dvoika
Prime minister Tsipras succeeded at what economists did not quite manage, though they used rational arguments based on correct economic theory. He made some of his greatest creditors, especially France and Germany, accept the indispensability of cutting not budget expenditure but foreign debt. Earlier on, French president François Hollande and Italian prime minister Mateo Renzi were open to talks on reducing the Greek debt, which is a sign of their economic pragmatism and class as politicians, considering that Greece owes them EUR 42.4 bn and EUR 37.3 bn respectively (EUR 56.5 bn to Germany). After all, it is more difficult to take this bitter pill when you have your own problems with lingering budget deficit and a major public debt, which stands at ca. 95 % GDP in France and exceeds 120 % GDP in Italy.
Now it should be easier for everybody to follow this path as this time it was the International Monetary Fund that surprised all the other players by fiercely criticising the bailout deal offered to Greece by eurozone. IMF believes that Greece’s public debt is currently “highly unsustainable” and urged debt relief “well beyond what has been under consideration to date”. Later on Tuesday, IMF published the advice it had given to the Eurogroup of finance ministers over the weekend. This advice includes a proposal to write off Greece’s immense debt (“Greece debt crisis: IMF attacks EU over bailout terms”, BBC).
It’s very important as now it’s no longer but a handful of enlightened economists that promote bringing the Greek debt to a reasonable level. So does IMF, departing from its previous orthodoxy. Considering the power this organisation has in the global finance arena, this sheds a new light on the Greek problem. Such a change of approach by one of troika members poses a huge challenge to its remaining partners, now only a ‘dvoika’, i.e. the European Union and the European Central Bank. This way IMF is also trying to escape the co-responsibility for the unprecedented escalation of the crisis which could have been more easily solved if advice had been sought from wise economists rather than from neoliberal doctrinaires.
In my article entitled “Africanisation of Greece” was published (“Roubini Global Ecomomics”, July 6th, 2015; see http://www.economonitor.com/blog/2015/07/africanization-of-greece/) I wrote that the IMF and its executive board was dogmatic. Now I will concede that they are far from following a dogmatic approach, which, unfortunately still guides some European politicians, most notably the German ones. What is most important now is to be pragmatic when negotiating the extremely dangerous bend that not only Greece, but also eurozone and the European Union as a whole have arrived at. I will repeat once more and I will keep repeating it for as long as it takes: the Greek debt must be reduced, otherwise even the most courageous and reform-minded government won’t cope with the crisis. Only then will those items of the Brussels weekend (dis)agreement that are correct – and there are quite a few of them – stand a chance of being implemented in a way that furthers the case.
How to do it?
How to get out of this dead end? Well, I suggest making two shelves. The shorter one is already there. It’s the ring-fenced Greek assets worth EUR 50 bn aimed to restore the financial liquidity and capacity for output growth. What we need to put on the longer shelf is part of the debt, 150 billion euro, and these liabilities should be frozen for 25 years at their face value, that is with no interest charged, and then whole amount written off. Of course, provided that Greece solves the part of the task that is allocated to it, proving to itself and others that it is capable of strengthening its market economy institutions and streamlining its fiscal policy. I believe it is capable.
Hence, we are in for next surprise: how will Germany and those marching alongside it justify their consent to reducing the Greek debt? Well, this is what they should do if they want to recover more money than they would in the alternative situation of a chaotic Grexit and Greece bankruptcy. The cue on how to get out of the pickle politically in this wandering world came from Barack Obama on the day the deal was struck on solving the conflict situation around Iran’s nuclear programme. US president said that the compromise reached – as this must be a compromise – is not built on trust but on verification. The same can be said by German chancellor and bureaucrats from Brussels to Greece, for their own benefit. It’s no longer about getting out of this mess without losing face but mostly without losing common sense.
(2612.) WOJNA TROJ(K)KAŃSKA
Wojna troj(k)ańska
W ekonomii trzeba mieć wyobraźnię, aby wykraczać poza utarte schematy myślowe, które
nie przystają do szybko zmieniającej się, niekiedy radykalnie, rzeczywistości. W polityce,
którą definiuje się jako umiejętność wykorzystywania nadarzających się okazji, wyobraźnia
jeszcze bardziej jest potrzebna. A nuż ktoś podprowadzi nam jakiegoś trojańskiego konia…
Nie tylko nie wiadomo, jaka będzie pogoda, ceny, kursy, podaż, popyt, lecz nade wszystko
nie wiadomo, co „oni” zrobią. Oni, a więc koalicjanci i opozycja, przyjaciele i wrogowie, kraj
i zagranica, biedni i bogaci, no i, oczywiście, te słynne rynki. Co ciekawe, w polityce czasami
sami politycy nie wiedzą, jaki będzie ich następny ruch, przypomina ona bowiem bardziej
wolną amerykankę niż szachy. Zaplanować wszystkiego nie sposób, ale przewidzieć, choć to
niełatwe, można próbować. Czasami wszakże – jak w przypadku greckiej sagi, bo saga to już,
a nie dramat – jest to nadzwyczaj trudne.
Jaka piękna katastrofa!
Kolejne odsłony greckiego syndromu przesuwają się przed nami jak kartki ekonomiczno-
politycznego thrillera. Tego, co się ostatnio dzieje, żaden pisarz by nie wymyślił. Ani Homer,
ani Sofokles, no może Nikos Kazantzakis, autor nieśmiertelnego „Greka Zorby”. Co ciekawe,
ten Zorba miał na imię tak jak premier Grecji, Alexis, a jego przygoda kończy się jedną
wielką katastrofą. Gdy już wszystko, co zbudowali, wali się, śmiejąc się, pyta swego
przyjaciela, czy widział kiedyś taką piękną katastrofę?! Nie widział, bo takiej to jeszcze nie
było… Ale jest w tej opowieści i taki epizod, że gdy umiera stara Greczynka, sąsiadki jeszcze
na łożu śmierci ograbiają ją z poduszek i pościeli. Trochę tak jak bogaci wierzyciele, którzy
chcieli, aby doprowadzona do przedagonalnego stanu Grecja oddała im srebra rodowe w
postaci atrakcyjnych aktywów o wartości co najmniej 50 miliardów euro. Premier Cipras na
to dictum trójki zachodnich wierzycieli Grecji, Unii Europejskiej, Międzynarodowego
Funduszu Walutowego i Europejskiego Banku Centralnego, się nie zgodził. Wyodrębniane na
stosownym rachunku aktywa o takiej mniej więcej wartości, choć pod obcą kontrolą, w trzech
czwartych mają być wykorzystane w Grecji: połowa na dokapitalizowanie zdewastowanych
greckich banków, a jedna czwarta na inwestycje. Ostatnia ćwiartka miałaby pójść na spłatę
Musiałby mieć wiele literackiej fantazji autor naszego thrillera, by przewidzieć, że w
kolejnym krytycznym momencie negocjacji-konfrontacji z trojką (momentów tych było
więcej i jeszcze niejeden się pojawi) premier lewicowego rządu ogłosi narodowe referendum.
Jego wynik łatwo było przewidzieć, choć Grecy byli szantażowani, że jak zagłosują na „nie”,
to będą musieli opuścić obszar wspólnej waluty, a być może nawet UE. Zagłosowali i, jak na
razie, nie opuszczają. Pytanie referendalne było niezwykle sprytnie sformułowane, gdyż
negatywną na nie odpowiedź można było różnie interpretować; jestem przeciw, a nawet za.
Ale nie tylko Grecy są przeciw (wyrzeczeniom) i za (euro).
Także Niemcy w tej tragifarsie są w zdecydowanej większości za tym, aby Grecja
pozostała w obszarze euro, ale tylko w połowie za okazaniem jej „pomocy finansowej”, choć
to pierwsze nie jest możliwe bez tego drugiego. Nawet niemiecki minister finansów zaprzecza
sam sobie. W ten sposób udaje, że Niemcy są za pozostawaniem Grecji w euro, ale są też za
„okresowym” opuszczeniem strefy wspólnego pieniądza, o czym mówił przy okazji
brukselskiego szczytu. Teraz Wolfgang Schaeuble powiada, że długu „odpuszczenie jest
‘niemożliwe’ wewnątrz [strefy] euro. Ale mówi również, że to nie jest jasne, jak można
odbudować finanse Grecji bez jakiegoś sposobu zredukowania długu”. Czyli albo nie wie, co
mówi – co należy wykluczyć – albo mówi, że Grecja ma wyjść z euro, czyli odcina się od
tego, co sam wcześniej wraz ze swoją kanclerz podpisał.
Brukselskie nieporozumienie
Po referendum, które miało wzmocnić przetargową pozycję premiera Ciprasa w jego
wysiłkach na rzecz odrzucenia wymuszanego na Grecji pakietu oszczędnościowego,
przedstawił on trojce jako swój ich pakiet, nieco tylko złagodzony. W ten sposób rozgniewał
swoich rodaków, ale ustawił w sytuacji bez wyjścia partnerów: musicie zaakceptować to, co
w zasadzie sami zaproponowaliście. Tak też się stało, po burzliwych, całonocnych debatach.
Trojka wszakże, pod dyktando Niemiec i Holandii oraz kilku małych państw z
konserwatywnymi rządami – Słowacji, Estonii, Finlandii, Łotwy, Litwy, Malty i
Luksemburga – słusznie tym razem zażądała uwiarygodnienia tej oferty poprzez polityczne
gwarancje najwyższej rangi. Chodzi o natychmiastowe (co bardzo trudne, zważywszy na
zawiłości legislacyjne) przyjęcie ustaw zmieniających zgodnie z sugestiami brukselskiego
pakietu regulacje w zakresie systemu fiskalnego i wysokości podatków (zwłaszcza
podwyższenie stawek VAT i CIT), deregulacji rynku pracy, zdyscyplinowania systemu
emerytalnego i wydłużania wieku przechodzenia na emerytury).
Premier Cipras powiedział nazajutrz po brukselskim szczycie – którym to już z kolei
„przełomowym” – że nie wierzy w wymęczone porozumienie, ale zgodził się na nie. Określił
zawarte w nim propozycje jako „irracjonalne”, ale chciałby je wypełnić, aby „uniknąć
katastrofy dla państwa” i upadku banków. Ale jak tu wypełnić nieracjonalne porozumienie?…
Kolejny paradoks polega na tym, że ewentualne wprowadzenie tych zmian w życie (a obok
parlamentu jest jeszcze trybunał konstytucyjny, który już wcześniej kwestionował niektóre
decyzje tnące wysokość dawniej przyznanych świadczeń) wymaga poparcia części opozycji
wobec rządu Syrizy, gdyż wielu jej posłów jest też „za”, a na pewno „przeciw”. Zorba drapie
Nie to wszak jest największym problemem w całej tej nieukładającej się układance,
ponieważ brukselskie porozumienie z poniedziałkowych porannych godzin jest jednym
wielkim nieporozumieniem; jest ono po prostu niewykonalne. Nie tylko za zamkniętymi
drzwiami, lecz przede wszystkim wobec mediów, a więc i reszty świata, kanclerz Niemiec,
Angela Merkel, oraz jej minister finansów, Wolfgang Schäuble, mocno akcentowali, że nie
ma mowy o zmniejszeniu greckiego długu, nawet jeśli Grecy jeszcze bardziej zacisną pasa,
aby mieli z czego go spłacać. A dług ten musi być zredukowany, jest bowiem niespłacalny. A
jak coś jest niespłacalne, to z definicji nie może być spłacone, czyż nie?
Redukcję greckiego długu, w zamian za odpowiednią politykę dostosowawczą, która
wprowadzi ten kraj na ścieżkę trwałego wzrostu, proponuję od lat. Co ciekawe, moją opinię
na ten temat opublikowały takie pisma, jak „The Economist” i „Financial Times”. Nie tylko
dlatego, że mam rację, lecz z tego powodu, iż jako wicepremier i minister finansów Polski we
wrześniu 1994 roku podpisałem porozumienie o warunkowej redukcji połowy polskiego
długu wobec zachodnich banków. I wszyscy wyszli na tym dobrze, dużo lepiej niż na
upieraniu się, że musimy zaciskać pasa i spłacać całość. Podobnie jest i teraz.
Już nie trojka, tylko dwojka
Premierowi Ciprasowi udało się to, co nie do końca udało się ekonomistą używającym
racjonalnych argumentów opierających się na poprawnej teorii ekonomicznej. Przekonał do
nieodzowności cięcia nie wydatków budżetowych, a długu zagranicznego niektórych ze
swych największych wierzycieli, a zwłaszcza Francję i Niemcy. Już wcześniej prezydent
Francji Franocis Hollande i premier Włoch Mateo Renzi byli otwarci na rozmowę o
zmniejszeniu greckiego długu, co świadczy o ich ekonomicznym pragmatyzmie i politycznej
klasie, bo Grecja jest im winna odpowiednio 42,4 i 37,3 miliarda euro (Niemcom 56,5).
Trudniej przecież przełknąć takie lekarstwo, skoro samemu ma się własne problemy z
utrzymującym się deficytem budżetowym i też niemałym długiem publicznym, który we
Francji wynosi około 95 proc. PKB, a we Włoszech przekracza aż 120 proc.
Teraz wszystkim powinno być łatwiej pójść tą ścieżką, gdyż w sposób zaskakujący
pozostałych partnerów gry zachował się tym razem Międzynarodowy Fundusz Walutowy,
który „…ostro skrytykował umowę w sprawie pakietu ratunkowego zaoferowanego Grecji
przez strefę euro. MFW uważa, że dług publiczny Grecji jest obecnie “wysoce nie do
utrzymania” (“highly unsustainable”) i wezwał do redukcji zadłużenia w skali idącej “daleko
poza to, co było brane pod uwagę do tej pory”. Pod koniec dnia we wtorek MFW opublikował
treść rad, które dawał Eurogrupie ministrów finansów podczas weekendu. Rady te zawierają
propozycje, aby doprowadzić do spisania ogromnego długu Grecji” (“Kryzys zadłużenia
Grecji: MFW atakuje UE za warunki pakietu ratunkowego”, BBC).
To bardzo ważne, bo teraz już nie tylko garstka światłych ekonomistów opowiada się
za sprowadzeniem rozmiarów greckiego zadłużenia na ziemię. Czyni tak również odchodzący
od swojej wcześniejszej ortodoksji MFW. Zważywszy na potęgę tej organizacji na arenie
międzynarodowych finansów, stawia to problem grecki w nowym świetle. Taka zmiana
podejścia jednego z członków trojki, to potężne wyzwanie dla jej pozostałych partnerów,
teraz już tylko ‘dwojki’, czyli Unii Europejskiej oraz Europejskiego Banku Centralnego.
Oczywiście, w ten sposób MFW stara się także uciec od współodpowiedzialności za
niebywałą eskalację kryzysu, który przecież można było łatwiej rozwiązać wcześniej, gdyby
tylko słuchać rad mądrych ekonomistów, a nie neoliberalnych doktrynerów.
Utrzymuję kontakt z profesorem Olivierem Blanchardem, Głównym Ekonomistą
MFW, a zarazem jednym z wybitniejszych współczesnych ekonomistów. Po opublikowaniu
mego artykułu pt. „Afrykanizacja Grecji” („Rzeczpospolita”, 3.07 br.; zob.
http://tiger.edu.pl/aktualnosci/2015/rz-15-07-2015.pdf), który ukazał się też po angielsku,
napisał do mnie, że nie zgadza się z moją charakterystyką MWF i jej kierownictwa jako
dogmatycznego. Teraz to i ja się zgodzę, że daleko im do dogmatyzmu, który niestety wciąż
kieruje niektórymi politykami europejskimi, od niemieckich poczynając. Teraz najważniejsze
jest, aby w pragmatyczny sposób wyjść ze skrajnie niebezpiecznego zakrętu, w którym
znalazła się już nie tylko sama Grecja, ale strefa euro i cała Unia Europejska. Powtórzę raz
jeszcze i będę powtarzał do skutku: grecki dług musi być zredukowany, bo bez tego nawet
najodważniejszy i najbardziej reformatorski rząd sobie z kryzysem nie poradzi. Słuszne – a
takich nie brakuje – punkty weekendowe (nie)porozumienia z Brukseli tylko wtedy będą
miały szanse na realizację z pożytkiem dla sprawy.
Jak to zrobić?
Jak wybrnąć z tego zaułka? Otóż proponuję skonstruować dwie półki. Jedna, krótsza, już jest.
To odkładane na specjalnym koncie greckie aktywa w wysokości 50 miliardów euro, które
mają służyć przywracaniu finansowej płynności i zdolności do wzrostu produkcji. Na drugiej
półce – dłuższej – proponuję odłożyć część długu, 150 miliardów euro, i na 25 lat zamrozić te
zobowiązania na tym poziomie nominalnym, a więc bez naliczania odsetek, po czym umorzyć
tę kwotę w całości. Oczywiście, pod warunkiem, że Grecja rozwiąże te część zadania, która
jej jest przypisana i dowiedzie sobie i innym, że potrafi wzmocnić swoje instytucje
gospodarki rynkowej i zracjonalizuje politykę nie tylko fiskalną. Sądzę, że potrafi.
Czeka nas zatem następna niespodzianka: jak teraz Niemcy i inni kroczący z nimi w
szeregu uzasadniać będą swoją zgodę na zmniejszenie greckiego długu? Bo tak powinni
zrobić, jeśli chcą odzyskać więcej pieniędzy niż w alternatywnej sytuacji chaotycznego
Grexitu i upadłości Grecji. Jak z tego wybrnąć politycznie w tym wędrującym świecie,
podpowiedział im prezydent Barack Obama w dniu, w którym zawarto porozumienie w
sprawie rozwiązywania konfliktogennej sytacji wokół nuklearlnego programu Iranu.
Prezydent USA powiedział, że osiągnięty kompromis – bo musi to być kompromis – opiera
się nie na zaufaniu, a na weryfikacji. To samo może powiedzieć kanclerz Niemiec i biurokraci
z Brukseli pod adresem Grecji, ale z korzyścią dla siebie. Tu już nie chodzi o to, aby wyjść z
tego bałaganu z twarzą, ale przede wszystkim z sensem.
http://www4.rp.pl/Opinie/307159784-Kon-trojkanski.html
(2630.) ,,Tego, co się ostatnio dzieje, żaden pisarz by nie wymyślił. Ani Homer,
ani Sofokles, no może Nikos Kazantzakis, autor nieśmiertelnego „Greka Zorby””
to są Pana słowa jak tak to czytam to mi się wydaje że napewno pisarz wymyślił by taki scenariusz może z pewnością z inną fabułą ale podobnego gatunku
bo zdecydowanie wzioł by pod uwagę fakty nie tylko ekonomiczne jak to Pan bierze pod uwagę i usłusznie ale prawne bo nie da się zunifikować prawa na skalę globalną bo nie możliwe jest zbudowanie organów egzekucyjnych na tak dużą skalę i to było wiadome w momęcie tworzenia nie mówiąc już o innych aspektach.
(2611.) GAZETOWE MITY O ROZPASIONYCH GRECKICH EMERYTACH
Zdumiewa, skąd bierze się tyle nieporozumień, a często po prostu ordynarnych kłamstw na temat rozmaitych aspektów smutnej greckiej rzeczywistości. Dotyczy to również poglądów szerzonych w mediach – i niestety powtarzanych bezkrytycznie przez wielu dających się im wodzić za nos internautów – na temat greckiego systemu emerytalnego i dolce vita greckich staruszków. A jakie są realia?
Emerytury w Grecji spady w latach 2010-14 o zatrważające 38 proc. – a więc o znacznie więcej niż i tak katastrofalny spadek PKB o ponad 25 proc. – i dalej są obniżane. Bezrobocie w grupie wiekowej lat 55-64 wynosi obecnie 20 proc. (w wyniku “pomocy” trojki i narzuconego przez nią programu irracjonalnych oszczędności, co doprowadziło do kumulatywnej recesji), podczas gdy pięć lat temu było to tylko 6 proc. Dlatego też wiele osób w tym wieku, aby nie być bezrobotnymi, wybrało wcześniejsze emerytury. Przeciętny wiek przechodzenia na emeryturę w Grecji jest dla mężczyzn identyczny jak w Austrii (61,9 lata) i prawie taki sam jak w Niemczech (62,1 lata), a dla kobiet wynosi 60,3 lata, czyli tyle samo co w Polsce i we Włoszech (odpowiednio 60,2 i 60,5).
To prawda, że w pewnych przypadkach emerytury zostały przyznane za wcześnie, a niektóre z nich zostały zawyżone wskutek lobbystycznych nacisków (jak wszędzie zresztą; w Polsce też). Problem jednak nie polega głównie na tym, że Grecy mają zbyt wysokie emerytury, lecz na tym, że emerytów jest zbyt wielu. Wyjątkowo niekorzystne są w Grecji relacje demograficzne. Aż 20,5 proc. Greków to osoby w wieku ponad 65 lat; spośród wszystkich 28 państw Unii Europejskiej jedynie we Włoszech i Niemczech społeczeństwo jest starsze. Przy tym wszystkim 45 proc. greckich emerytów otrzymuje świadczenia emerytalne poniżej poziomu uznawanego przez OECD za granicę ubóstwa.
To fakt, że w sumie, w skali makroekonomicznej, Grecja przeznaczała w 2014 roku na emerytury wciąż jeszcze 17,5 proc. PKB – relatywnie najwięcej w Unii Europejskiej, o 1 punkt procentowy PKB więcej niż Włochy – i, co gorsza, deficyt wpływów i wydatków systemu emerytalnego wynosił aż 9 proc. PKB (w Niemczech tylko 3 proc.). Jednakże rozwiązywanie problemu, stopniowe i wyważone, polegać musi nie na cięciu już i tak mocno obniżonych świadczeń, ale na ich zamrożeniu na obecnym poziomie, a nade wszystko na ograniczaniu możliwości wcześniejszego przechodzenia na emeryturę i wydłużaniu wieku emerytalnego, tak oficjalnego (nominalnego), jak i przede wszystkim faktycznego. Obecnie proponuje się podnosić sukcesywnie wiek emerytalny tak, aby w 2022 roku wynosił on 67 lat. Oczywiście, jest to kontestowane przez zainteresowane status quo grupy ludności, jak i przez żerujących na tym polityków. Jak w Polsce.
Zmniejszać musi się luka pomiędzy efektywnym wiekiem przechodzenia na emeryturę (wspomniane 61,9 lat dla mężczyzn i 60,3 dla kobiet) a wiekiem nominalnym (odpowiednio 65 i 63,5). Bardzo trudno, wręcz nie sposób czynić to w warunkach recesji gospodarczej. Nie ma rozwiązania tego problemu bez wejścia na ścieżkę trwałego wzrostu gospodarczego, do czego (nie)porozumienie brukselskie z 13-go lipca bynajmniej nie prowadzi.6
(2622.) dzień dobry
Jak czytam sobie te Pana wypowiedzi to odnoszę wrażenie, że Pana myślenie jest za dużo ,, hegemonistyczne”. Faktem jest że jest Pan osobą bardzo doświadczoną i znającą się na rzeczy -przeżył Pan praktycznie dwa ustroie stając w kulinacyjnym punkcie zmian w stosownym czasie.
Oglądając jakąś tam transmisję w telewizji na temat Grecji kobieta z polski która mieszka w Grecji powiedziała,, daj Boże żeby w polsce było kiedyś tak jak jest w Grecji”- proszę nie traktować tego jak zdanie wyrwane z kontekstu . W prawdzie znamiennym jest fakt jak to Pan w którymś z wywiadów zauważył że to Grecjia która jest kolebką demokracji pierwsza ,,tonie” Powiem Panu że powinien znaleść się w końcu ktoś kto ograniczy swoje myślenie do granic państwowych i powie w końcu polakom ile jest ,,wolności w wolności” bo ten ,,trup UE bez porządnych organów egzekucyjnych jest tylko ,,wrzodem na tyłku” zanikającej klasy średniej bez której żadnego progresu nie będzie
(2610.) POLSKA W EURO, EURO W POLSCE?
Dokładnie dziewiętnaście lat temu jako wicepremier ds. gospodarczych i minister finansów RP wprowadziłem Polskę do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, OECD, podpisując w Paryżu 11 lipca 1996 roku historyczny akt. Z jednej strony to wydarzenie było możliwe dzięki sukcesom „Strategii dla Polski” – gospodarka rozwijała się coraz szybciej przy coraz mniejszej skali nierównowagi – z drugiej natomiast dokonany w tamtym czasie postęp instytucjonalny otworzył na oścież wrota do drogi prowadzącej do Unii Europejskiej i do euro. W Unii jesteśmy od 11 lat, a w euro? Trwa zamieszanie, ekonomiczne nieporozumienia, medialne i polityczne szumy wokół dylematu przystępowania Polski do obszaru wspólnej waluty europejskiej. Wciąż jest wiele pytań, warto zatem podać pod rozwagę raz jeszcze szereg argumentów za przystąpieniem do euro, nie uciekając bynajmniej od nurtujących nas wątpliwości.
Dekalog argumentów za euro
Oto zwięzły „dekalog” argumentów przemawiąjących za związaniem się z euro. 1. Gdyby w Polsce już było euro, kredyty byłyby tańsze. 2. Nie byłoby też setek tysięcy “frankowiczów”. 3. Realne ceny/koszty utrzymania byłyby takie same jak w warunkach złotego, co trzeba podkreślić, bo wielu obawia się bezzasadnie wzrostu cen. Wszystkie ceny i wszystkie dochody zostaną podzielone przez ten sam kurs wejścia. Ceny można podnosić wtedy, kiedy akceptuje to rynek. Skoro nie można tego zrobić teraz, bo rynek jest zrównoważony, nie będzie także możliwości podnoszenia cen po konwergencji, bo zwyżki cen napotkałyby barierę popytu. 4. Nie płacilibyśmy miliardów złotych rocznie, wymieniając złote na euro przy wyjazdach (dając zarobić kantorom i bankom). 5. Handel zagraniczny nie ponosiłby wielomiliardowych kosztów z tytułu marż płaconych przy wymianie złotych na euro; koszty te przenoszone są w ceny, które koniec końców płacą konsumenci. 6. Nie byłoby kosztownej dla gospodarki narodowej spekulacji międzynarodowego kapitału wokół kursu złotego, bo ten by nie istniał. 7. Przy niższych kosztach pieniądza i mniejszych kosztach obrotów na eurorynku wyższy byłby poziom konkurencyjności polskich przedsiębiorstw. 8. Wyższy byłby poziom inwestycji ze względu na eliminację ryzyka kursowego (teraz eksporterzy na eurorynki nie mają pewności, ile wyniosą ich wpływy w przeliczeniu na złote i jaka ostatecznie będzie rentowność, skoro koszty ponoszą w złotych, a część przychodów ze sprzedaży mają w euro; ten problem nie istnieje pomiędzy np. przedsiębiorcami niemieckimi i francuskimi czy portugalskimi i hiszpańskimi). 9. Suma sumarum wyższe byłoby tempo wzrostu gospodarczego, mniejsze bezrobocie, wyższy poziom konsumpcji i standard życia ludności. 10. Międzynarodowa pozycja Polski – gospodarcza i polityczna – byłaby zdecydowanie silniejsza zarówno na arenie europejskiej, jak i światowej. Polska pozostając poza euro, pozostawać też będzie krajem peryferyjnym w Unii Europejskiej, a mogłaby dołączyć do jej trzonu.
Kto straci
Kto natomiast straciłby na przystąpieniu Polski do euro? 1. Banki i inni pośrednicy finansowi, którzy dotychczas zarabiają na konsumentach i producentach kilkanaście miliardów złotych – bez wysiłku, bez żadnego ryzyka – przy okazji wymiany złotych na euro. 2. NBP z otaczającym go lobby – w bankowości, w mediach, w ośrodkach analitycznych, w instytutach pseudonaukowych – którego pozycja wraz z wejściem do euro karłowacieje. 3. Kapitał spekulujący na polskiej gospodarce i na polskim złotym; nie będąc w euro, będziemy pozostawać „emerging market” – „wyłaniającym się rynkiem” nadającym się do spekulacji – zamiast emancypując się, stać się pełnokrwistą gospodarką rynkową.
Przeciwnicy euro podkreślają bardzo często, że w przypadku posiadania własnej waluty istnieje możliwość jej dewaluacji (zmniejszenia wartości), co może być pożądane w sytuacji złej koniunktury gospodarczej czy utraty konkurencyjności. To prawda, choć dewaluacja jednej waluty może pociągnąć za sobą odpowiedź w postaci dewaluacji drugiej, konkurencyjnej waluty, a taka spirala dewaluacyjna może być dewastująca do wielu stron. Problem jest jednak bardziej złożony, bo ma swój drugi koniec; jak ten kij, którym można uderzyć, ale można i oberwać. Otóż płynny kurs może też prowadzić do nadmiernej aprecjacji, czyli wzmocnienia kursu rodzimej waluty, co z kolei prowadzi do erozji konkurencyjności krajowych przedsiębiorstw i upadku całych gałęzi przemysłu, tak jak to było w Polsce, gdy kurs złotego został spekulacyjnie wyśrubowany do 3,2 złotego za euro. Nie trzeba chyba dodawać, że stało się to przy biernej polityce polskich władz fiskalnych (rząd) i monetarnych (bank centralny, NBP). To przede wszystkim dobiło między innymi część polskiego przemysłu stoczniowego i masę innych przedsiębiorstw, również małych i średnich, które w żaden sposób nie były w stanie osiągnąć opłacalności, uzyskując za euro 3,2 złotego, podczas gdy koszt uzyskania tegoż euro był wyższy.
Po właściwym kursie
Raz jeszcze podkreślę, że do euro nie należy wchodzić ani szybko, ani bezwarunkowo, czyli wprowadzać euro do obiegu trzeba we właściwym czasie, a przede wszystkim z właściwym kursem walutowym, czyli takim, który gwarantuje konkurencyjność dobrze prowadzonym firmom polskiego sektora eksportowego. Kraj średniej wielkości, taki jak nasza Polska, powinien bowiem w warunkach globalizacji realizować strategię wzrostu ciągnionego przez eksport; eksport powinien rosnąć szybciej niż import, a obie te kategorie, będąc kołem zamachowym tego wzrostu, szybciej niż dochód narodowy. Aby tak było, eksport musi być opłacalny. Dlatego dużo ważniejsza od daty wejścia do euro będzie wysokość kursu walutowego przy konwergencji ze złotego do euro.
Można było wejść do euro już wcześniej. Gdyby stało się to na przykład na początku 2008 roku, to polska gospodarka obecnie mogłaby być – oczywiście, gdyby prowadzono przez cały ten okres dobrą politykę gospodarczą – bardziej konkurencyjna, a ludność cieszyłaby się wyższym standardem życia.
Teraz czas na wchodzenie do euro nie jest właściwy. Wpierw musi ono przezwyciężyć swój kryzys strukturalny, wzmacniając się instytucjonalnie i politycznie; jest na to szansa. Zresztą i tak nie będzie możliwości wejścia do euro ze względu na uwarunkowania polityczne (ewentualne rządy na czele z PiS-em, który opowiada się przeciwko euro), choć byłoby to możliwe, biorąc pod uwagę uwarunkowania ekonomiczne, ponieważ nareszcie spełniamy i nadal możemy spełniać wszystkie kryteria konwergencji walutowej z Maastricht, łącznie z fiskalnymi.
Jak „znaleźć” ćwierć biliona
Co bardzo ciekawe, w ogóle nie bierze się pod uwagę w publicznej debacie jakże interesującego i ważnego faktu dotyczącego sposobów zagospodarowania części polskich rezerw walutowych, które będą podlegały rozwiązaniu z chwilą przystąpienia do unii walutowej. Nieroztropną polityką można je roztrwonić, zanim wejdzie się do euro, ale można też przesądzić zawczasu ich sensowne wykorzystanie.
W obecnych uwarunkowaniach instytucjonalnych i politycznych rezerwy te, wynoszące równowartość nieco ponad 100 miliardów dolarów, są nie do ruszenia. Natomiast w przypadku wchodzenia do euro nie więcej niż 30 proc. tych środków wniesiemy do rezerw Europejskiego Banku Centralnego, ECB, wtedy już wspólnego. Co stanie się z pozostałymi około 75 miliardami dolarów? Jest wiele sposobów ich racjonalnego wykorzystania.
Można utworzyć specjalny Narodowy Fundusz Przyszłości, NFP, który będzie pomnażał te mniej więcej ćwierć biliona złotych, inwestując je w długookresowe projekty z myślą o korzyściach dla następnych pokoleń. Można je wykorzystać na doinwestowanie systemu emerytalnego, który w przyszłości nadal nie będzie się bilansował. Można je przeznaczyć na spłatę części zadłużenia zagranicznego, co uważam za posunięcie najbardziej sensowne i zarazem najbardziej sprawiedliwe, bo dług publiczny obciąża każdego z nas w takim samym stopniu, a więc i jego redukcja daje każdemu ulgę identyczną. Licząc według obecnych realiów, oznaczałoby to redukcję zadłużenia publicznego o około 10 punków procentowych, z obecnych około 50 proc. do 40 proc. PKB. Oznaczałoby to także zmniejszenie corocznych kosztów obsługi tego długu o około 10 miliardów złotych. To będzie możliwe w przypadku przystąpienia do euro, to nie będzie możliwe w przypadku trwania przy złotym.
Jeśli euro przetrwa…
Jeśli euro przetrwa obecny kryzys – a przetrwa, czyż nie? – a my przeżyjemy najbliższe pięć lat pod rządami nowego rządu, Sejmu, Senatu, Prezydenta – a przeżyjemy, czyż nie? – to do sprawy wejścia Polski do euro i euro do Polski wrócimy dopiero na początku trzeciej dekady tego wieku, w latach 2020. Teraz na to nie ma politycznych szans. Co również ważne, euro trzeba wprowadzać, mając w tej sprawie większość społeczeństwa opowiadającą się za. Najbliższe lata zatem trzeba wykorzystać, aby je przekonać, że jeśli będzie to zrobione dobrze, dobrze też będzie to społeczeństwu służyło.
Przystąpienie do euro bynajmniej nie rozwiąże problemów, z którymi będzie się stykać polska gospodarka,. Postawi je w nowym kontekście, pojawią się odmienne wyzwania. Nie będzie brakować ani szans, ani zagrożeń, inny wszelako niż dotychczas będzie ich charakter. Wygrać to będzie można wyłącznie wtedy, gdy w nowych warunkach prowadzona będzie skuteczna polityka gospodarcza opierająca się na poprawnej teorii ekonomicznej. Euro samo z siebie ani tego nie przesądza, ani nie uniemożliwia. Obecnie różnie dzieje się w 19 państwach, które mają w obiegu euro (faktycznie jest ich więcej, bo euro jest także w Czarnogórze i Kosowie oraz pięciu maleńkich państewkach, Lichtenstainie, Monaco, Andorze, San Marino i Watykanie, a w niektórych innych waluta krajowa jest de facto na sztywno związana z euro). Czy dzieje się lepiej, czy gorzej, to zależy głównie od jakości instytucji gospodarki rynkowej i realizowanej polityki makroekonomicznej, a nie od samego faktu przynależności do euro.
Grecja ma problemy nie dlatego, że ma euro, ale dlatego że pomimo, iż ma euro, wpierw prowadziła złą polityką, a później stała się ofiarą fatalnej polityki narzucanej Grecji z zewnątrz przez tzw. trojkę. Holandia nie ma wielu problemów nie dlatego, że ma euro, lecz z tej przyczyny, że mądrze się gospodarzyła, wykorzystując do tego również fakt przynależności do obszaru euro. Euro jest środkiem, nie celem. Takoż jest i będzie w przypadku Polski.
I na koniec: czy wyobrażam sobie Polskę ze złotym, poza euro? Tak, ale będzie to nie lepsza, a gorsza Polska. O mniej konkurencyjnej gospodarce, na relatywnie niższym poziomie rozwoju, mniej dynamiczna. Będzie to także państwo peryferyjne w Unii Europejskiej – przyjmując, że ta wyjdzie obronną ręką z obecnej zawieruchy – o mniejszym znaczeniu i możliwościach rozwojowych. Ale i w takim przypadku przeżyjemy, tylko po co żyć gorzej, skoro kwestię euro można wygrać z pożytkiem dla naszej gospodarki, społeczeństwa i państwa i żyć lepiej?7
(2613.) Zastanawia mnie czemu w tych zestawieniach nie istnieją ludzie, którzy mają lokaty. ONI NIGDY nie są brani pod uwagę, chociaż twierdzi się, że powinniśmy oszczędzać. Liczą się zawsze tylko zadłużeni. Tymczasem ludzie mający jakieś oszczędności wolą by były one oprocentowane w okolicach 3 %, niż na ok. 0,30 % jak typowych lokatach w euro. Poprawna teoria ekonomiczna, nowy pragmatyzm – fajne nazwy, a takiego szczegółu jak oszczędzający – brak. Nie wierzę, że można to pominąć bezwiednie. Proszę o poradę Pana Profesora, jaką bańkę mamy nadmuchać my oszczędni Polacy po wejściu do strefy euro? Tę samą, co Hiszpanie i Portugalczycy? Po obcięciu oprocentowania na takie, jak jest w euro na pewno powstanie jakaś bańka. Jestem amatorem, ale mogę się założyć z Profesorem. A może ma Profesor ma jakieś konkretne rady dla oszczędzających, nieskłonnych do gry giełdowej?
(2609.) ILE RAZY MAM POWTARZAĆ, ŻE GRECKI DŁUG MUSI BYĆ ZMNIEJSZONY? AŻ ZRZOUMIEJĄ…
Powoli – być może już wkrótce, jak minie ten tydzień i okaże się, że ani w Atenach, ani w Berlinie poniedziałkowe (nie)porozumienie z Brukseli jest nie do zaakceptowania – i z całą mocą wróci kwestia NIEspłacalności greckiego długu. Długu, który został w ostatnich latach podwojony wskutek nieracjonalnej polityki narzuconej Grecji przez ‘trojkę’ – EU, ECB i MFW. Na razie pojawiają się tylko pojedyncze głosy, choć ostatnio już częściej, także z bardzo poważnych źródeł. Zdumiewająca jest ta naiwność; przecież im później nastąpi pogodzenie się z tą oczywistością, tym większe – większe, nie mniejsze – będą koszty, które przyjdzie zapłacić również wierzycielom, od Niemiec poczynając.
“Agencja informacyjna Reuters twierdzi, że widziała poufny raport MFW mówiący, że grecka gospodarka napotyka już takie kłopoty, iż wymaga to znacznie większej redukcji zadłużenia niż dotychczas o tym napomykano. Opcje obejmują obecnie 30-letni okres karencji w spłacie lub głębokie obcięcie długu, stwierdza raport. Agencja informacyjna również cytuje wypowiedź urzędnika UE, który powiedział, że decydenci strefy euro [gwk: czyli ministrowie finansów Eurogrupy oraz szefowie państw i rządów 19-tki euro] widzieli raport, zanim w poniedziałek rano osiągnęli porozumienie w sprawie trzeciego wniosku pomocowego dla Grecji.”
“Reuters news agency says it has seen a confidential IMF report saying that the Greek economy is now in such deep trouble that it requires far greater debt relief far than that being mulled. The options now include a 30-year grace period on repayments or “deep upfront haircuts”, the report said. The news agency later quoted an EU official as saying eurozone decision-makers knew of the report before they reached their agreement on a third bailout proposal for Greece on Monday morning.” (BBC, 14.VII.2015: “Greece debt crisis: Tsipras faces eurozone deal battle” http://www.bbc.com/news/world-europe-33517252)
(2608.) BRUKSELSKIE NIEPOROZUMIENIE, CZYLI O CO TOCZY SIĘ GRA
Internauta Tomasz Skowronek zadał na http://www.facebook.com/kolodko pytanie: “Panie Profesorze, czy według pana Tsipras postąpił dobrze, że się zgodził na te warunki, na te reformy?”
W tym momencie premier i rząd Grecji zostali postawieni w sytuacji bez wyjścia. Jak zachowa się pojutrze parlament w Atenach – zobaczymy… Gdyby premier Cipras nie zgodził się na postawione mu warunki, dzisiaj zaczęłaby się katastrofalna dewastacja greckiej gospodarki i demokracji, a tak być może znajdzie się jeszcze jakieś wyjście. Jak komentuje BBC, ‘…an EU official described Mr Tsipras’s treatment by other EU leaders as the equivalent of “waterboarding”.’ (Robert Peston, “How damaged is eurozone and EU by Greek debacle?” http://www.bbc.com/news/business-33503330)
Gdyby Cipras dzisiaj nie zgodził się na dictum Brukseli, to na niego, na rząd Syrizy, na Greków zrzucano by odpowiedzialność za cały ten bałagan, podczas gdy odpowiedzialna co najmniej w równej mierze jest ‘Trojka’. Grecja przecież nie prosi o żadną pomoc, a tylko negocjuje, ile ze swego dochodu narodowego – okrojonego wskutek złej, narzuconej im polityki oszczędności – może oddawać rok rocznie krajom od niej dużo bogatszym, u których jest zadłużona.
O co teraz toczy się gra? Ze strony ‘Trojki”, Berlina Brukseli i Waszyngtonu (MFW) o to, aby niepowodzenie w realizacji „nieporozumienia” z 13 lipca 2015 zrzucić na Grecję. Tak, niepowodzenie, bo to co niby ustalono dzisiaj w nocy jest niewykonalne. Ze strony Ciprasa, Syrizy, Aten i Grecji o to, aby wykazać ‘Trojce’, że jedyne sensowne wyjście z sytuacji to wycofanie się bogatego Zachodu z ich nierealistycznych żądań wobec słabnącej gospodarki i zmęczonego społeczeństwa Grecji oraz akceptacja wykonalnego programu dostosowawczego połączonego z głęboką redukcją greckiego długu.
(2607.) „WYBORCZA WPADŁA W EUFORIĘ”, CZYLI GDZIE SIĘ PODZIAŁ ROZSĄDEK I MORALNOŚĆ
Internauta Cezary Kamiński pisze na moim profiu http://www.facebook.com/kolodko: „panie profesorze, mnie zaczyna wkurzać taka sportowa terminologia w mediach: kto kogo pokonał… Wyborcza wpadła w euforie: “Tsipras pokonany, zgodzil się na wszystko” itd itp. Kurde, przeciez tu nie chodzi o Tsiprasa czy Merkel ale o panstwo a nawet kilka państw. i “pokonanie Tsiprasa” może i cieszy Michnika, ale to problemu nie rozwiązuje, a być może go pogłębia nawet. Pokonanie mądrego człowieka przez sforę idiotów wcale nie przyznaje racji idiotom…”
Jeśli „Wyborcza wpadła w euforie”, to znaczy, że i tym razem niewiele rozumie z tego, co się dzieje. To akurat mnie nie zaskakuje; byłbym zdziwiony, gdyby na ten temat napisali coś mądrego… Ma Pan w pełni rację, że ‘”pokonanie Tsiprasa” może i cieszy Michnika, ale to problemu nie rozwiązuje, a być może go pogłębia nawet.’ Dzisiejsze porozumienie okaże się szybko wielkim nieporozumieniem, bo całkowicie nierealistyczne jest wyciśnięcie z biedniejących wciąż Greków setek i dziesiątków miliardów euro. Grecja to nie dojna krowa, lecz wychudły osiołek – za sprawą marnych ekonomistów i kiepskich polityków ‘Trojki’.
Główny koszt niezbędnych dostosowań fiskalnych – tak po stronie podatków/dochodów, jak i transferów/wydatków – powinien obciążyć zamożnych Greków, tych którzy bezkarnie przez lata całe unikali płacenia podatków, transferowali zyski za granicę, operowali w szarej strefie, a nie – jak to wymusza ‘Trojka’ – greckich średniaków i biedaków. Byłbym zdumiony, gdyby oni to zaakceptowali…
GRECKI DŁUG JEST NIESPŁACALNY, głównie z winy tych, którzy od kilku lat narzucają Grekom nieracjonalny „program oszczędności”, podczas gdy potrzebny jest program wzrostu. Produkcja nie może rosnąć, a gospodarka się rozwijać, jeśli tłamsi się popyt wewnętrzny po to, aby było z czego płacić odsetki od długów. Otóż jak się gospodarkę wpędza w recesję, to nie ma z czego. Jeśli dług jest NIESPŁACALNY – a w dodatku zawiniony przez siły zewnętrzne narzucające „terapię”, która bogatego wpędziłaby w biedą, a cóż dopiero słabo rozwiniętą Grecję – to z definicji nie będzie spłacony; jego istotna część musi być umorzona. Tak więc wszelki triumfalizm – od tych, którzy powinni coś więcej zrozumieć w Berlinie, Frankfurcie i Brukseli po tych którzy, niewiele pojmują w jakiejś warszawskiej gazecie – jest jaskrawym przejawem naiwności, krótkowzroczności i nieodpowiedzialności. To nie tylko nie przystoi profesjonalistom. To jest także niemoralne.
(2606.) WHAT THE CHINESE PEOPLE ARE ASKING ABOUT?
During my recent visit to China I’ve given a few lectures at the top Beijing universities – Tsinghua, Renmin, Normal, and Beijing – and seminars in some think-tanks and research institutes, including the Center for China and Globalization. I also had couple of meetings with the readers of my new book published in Chinese: “Shi Jie Qu Xiang He Fang: Wei Lai De Zheng Zhi Jing Ji Xue” (http://product.dangdang.com/23660795.html). This is the translation of book published also in other languages, including English: “Whither the World. The Political Economy of the Future” (vol. I http://www.palgrave.com/page/detail/whither-the-world-the-political-economy-of-the-future-grzegorz-w-kolodko/?isb=9781137465733 and vol. II http://www.palgrave.com/page/detail/whither-the-world-the-political-economy-of-the-future-grzegorz-w-kolodko/?K=9781137465764). On this occasion, I’ve given also a few interviews to the press, radio and television.
The questions that I’ve been asked by the students, professors, researchers, and journalists were very interesting, so I’ve written them down and now I’m sharing them with you. I believe they are really worth a closer and deeper look. It deserves to think a little bit about what – and why – the Chinese are asking. These are the questions addressed to me – the author of several books and dozens of articles published in Chinese and the former Polish Deputy Prime Minister and Minister of Finance, whose policy of reform and development, and its positive effects, are well known and appreciated by Chinese economists and politicians, as well as by many managers and entrepreneurs. All the more there is a good reason to look at these questions. What therefore the Chinese are asking about?
I. About globalization and economic strategies
I.1 How do you see globalization? Is it a continuous process since the Roman Times? Or is it a thing that appear in every country?
I.2 How much New Pragmatism, that you put forward differs from China’s current economic strategy guided by the concept of “black and white cat?”
I.3 According to you, in the era of globalization Marxist thought is becoming stronger or getting weaker?
I.4 What is the role of ordinary people in making world a better place?
I.5 To what extent do you believe technological progress will solve problems related to inequality, ecology or peace?
I.6 In your research you stresses the need of economic, social and ecological balance. What are the main problems in the pursuit of this triple balance and how to solve them?
I.7 You will participate in the “Fourth Global Think Tank Summit”. What topics considered there do you find most interesting?
II. About regional integration and international organizations
II.1 Considering China’s involvement in such projects as Trans-Pacific Partnership (TPP) and Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP), which process is of the greater importance: globalization or regionalization?
II.2 Which of the initiatives is more important: Trans-Pacific Partnership or “One Belt, One Road” project?
II.3 What is your opinion on the issue of the Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB)?
II.4 What do you think about the “New Silk Road Initiative” of China? What kind of problems China will face?
II.5 New Europe and Old Europe. Is there any financial or political barrier between these two groups of countries?
III. About transformation and it’s results
III.1 What do you think about “Washington Consensus” and “Shock Therapy”?
III.2 During the process of the “New Europe” integration into the European Union, what about the shocks it received and what kind of benefit it got?
III.3 How do you evaluate the process of transformation of the Polish economy and whether it can be considered finished?
III.4 What China can learn from last 5 years of Polish and Middle Eastern countries experiences?
III.5 Is the Hungarian transformation process on a reverse course?
III.6 What’s been the influence of Eastern Europe geopolitics on economic and political development of transforming countries?
III.7 After the successful transformation, is there any change of the status (identity) of Eastern European countries on the international stage?
IV. About China
IV.1 Is China a threat to the world?
IV.2 It is often said that China will soon overtake the world’s largest economy, but on the other hand China’s economy is considered to be a very fragile one. What is your point on this issue?
IV.3 Will China be able to maintain high economic growth rate over the next 10 years?
IV.4 How to keep China’s economic growth at a high rate, which would be good for China and the world?
IV.5 Will China overtake the United States and what would be the global consequences of that fact?
IV.6 Does the Chinese Renminbi will be included in the SDR basket of currencies? Is it important for China?
IV.7 How do you believe that we could find a way out to the gap between the rich and the poor? Or do you believe that there is no way out?
IV.8 Do you consider corruption as one of the most important problems in China?
IV.9 What lesson can China learn from the experiences of small countries like Poland or Singapore?
IV. 10 How do you think about the “New Silk Road Initiative” of China? What kind of problems China will face?
IV. 11 You held one opinion that only the reform of China is superior to other transforming countries, but it is difficult to say it from the transformation point of view. Do you still hold this opinion?
V. About Europe and Poland
V.1 What is the current state of relations between China and Central – Eastern Europe countries, and how the future will develop these relationships?
V.2 What is the current situation of Central and Eastern Europe countries in terms of re-industrialization?
V.3 What is the state of Polish middleclass compared to Chinese and what can be done so the income was divided in a more equitable way?
V.4 What is the share of wages in Poland’s GDP?
V.5 Do you expect any shift in the Polish economic policy due to the result of presidential and parliamentary elections?
V.6 How the opening and liberalization of financial system of Poland reacted after the financial crisis of 2008 how?
V.7 What kind of impact on Poland’s Economy have the European and U.S sanction imposed on Russia?
V.8 How do you evaluate the economic situation of Eastern Europe? How about the prospect of the economic situation of Eastern Europe?
V.9 During the process of the “New Europe” integrate into the European Union, how about the shocks it received, and what kind of benefit it got?
VI. About trade cooperation with Poland and Central – Eastern Europe
VI.1 What is the current state of relations between China and Central – Eastern Europe countries, and how the future will develop these relationships?
VI.2 What do you think about the current development of trade cooperation between Poland and China?
VI.3 What are your expectations about future commercial cooperation between Poland and China in the context of upcoming elections in Poland?
VII. About Greece and Ukraine
VII.1 What do you think about the present crisis of Greece?
VII.2 Should China be concerned about Grexit? If yes, then why?
VII.2 Will Greece fall out of the eurozone?
VII.4 What do you think about the crisis and conflict in Ukraine?